بازشناسي جايگاه انسان در شاهنامه دموت در نگارگري مكتب تبريز اول (ايلخاني)

Recognition of the Place of Man in the Shahnameh of Demot in the Painting of the Tabriz School (Ilkhani)

با تاسيس حكومت ايلخانان توسط قوم بيابانگرد مغول در قرن هفتم ه.ق،تحولات عظيمي درهنر نگارگري ايران به وجودآمد.دراين دوره به دليل حكومت مغولان بطور همزمان بر چين و ايران و روابط اين دو سرزمين باهم،نگارگري ايران دستخوش تغييراتي شد و تعدادي از ويژگي هاي نقاشي چيني مانند پيكره هاي متحرك،رنگ،حيوانات تخيلي ماننداژدها،زمينه قرمز و زرد و اهميت دادن به طبيعت بي جان را در خود حل كرد.از طرفي ويژگي هايي مانند بلند قامت بودن پيكره ها و استفاده از رنگ نقره اي را از هنر بيزانس به عاريه گرفت.يكي از عناصر مهم نگاره هاي ايراني،عنصر انسان است كه جايگاه بسيار مهم و ويژه اي رادارد،اين عنصر نيز در اين عصر دستخوش تغييراتي مانند كوچكتر شدن اندازه،حالت دار شدن و متحرك و چهره هاي مغولي شده است.در در عصر ايلخانان شاهد هستيم كه هنر چين بر هريك از آثار ايلخاني تاثيرات متفاوتي گذاشته است به عنوان مثال در نگاره هاي جامع التواريخ شاهد تغيير رنگ و همرنگ شدن اجزاء و پس زمينه هستيم.اما در نگاره هاي دموت شاهد تغيير اندازه پيكره ها هستيم اما در هرحال در تمامي نگاره ها،چهره ها مغولي هستند.اين پژوهش با رويكرد توصيفي-تحليلي و شيوه گردآوري اطلاعات به روش كتابخانه اي انجام شده است وهدف از آن مطالعۀ نقش و جايگاه انسان در شاهنامه دموت در نگارگري مكتب ايلخاني بوده و سوال مطرح شده در اين پژوهش اين است كه انسان در شاهنامه دموت چه جايگاه و نقشي دارد؟ما در اين پژوهش به اين موضوع دست يافته ايم كه عنصر انسان در شاهنامه دموت از نظر سايز و اندازه دستخوش تغييراتي شده است.درحالي كه از نظر ميزان اهميت هيچ تغييري نكرده و مانند نگاره هاي ادوار پيش از مغول در اوج اهميت خود قرار دارد.