تصويرگري مضامين شاهنامه در نقوش سفال مينايي

تجلي هنر تصويري و مفهومي دوران باستان را مي‌توان در سفالينه نگاري‌هاي به جاي مانده از قرون مختلف تاريخي ايران مشاهده كرد. سفال مينايي نمونه بارز سفالينه‌نگاري در دوره اسلامي است كه علاوه بر طراحي؛ تنوع رنگي، مضامين نقوش و متون نگاشته شده روي آن، تمام ويژگي‌هاي نگارگري ايراني دوره مياني اسلامي را نشان مي‌دهد. هدف اين پژوهش، شناخت بخشي از هويت تاريخي نقوش روي سفال مينايي است. بدين منظور، براي خوانش نقش‌مايه‌هاي سفال مينايي در رابطه با ادبيات كهن، به مطالعه موردي نقوش مرتبط با شاهنامه پرداخته شده و در اين راستا، زبان تصويري و رمزگونه ظروف مينايي بررسي شده است. روش انجام اين پژوهش به شيوه توصيفي تحليلي است. نتايج مطالعات بيانگرآن است كه موضوعات برگرفته از شاهنامه بسيار مورد توجه سفالينه نگاران بوده و به ويژه روايت هاي بهرام گور و آزاده، فريدون، كاوه و ضحاك و بيژن و منيژه بيشتر تصويرگري شده است. از اين روي مي توان گفت كه سفال مينايي در تصويرسازي ادبيات شفاهي و نوشتاري ايران در دوره مياني اسلامي سهم بسزايي داشته است. در اين پژوهش مشخص شد، كه متن روايي شــاهنامه با تمام ظرافت موضوعي از بستر كاغذ بر بستر ســفال مينايي انتقال يافته و هنرمند سفالينه‌نگار تمام تلاش خود را براي انتقال پيام تصويري بدون متن، در يك سطح مدور و منحني سفالي انجام داده است.