تبيين ديدگاه سيد قطب در باره اعجاز بياني قرآن

يكي از موضوعات مهم و تأثيرگذار در علوم قرآني، موضوع اعجاز قرآن است. اين مساله ابعاد مختلف دارد؛ يكي از ابعاد آن كه از گذشته نسبتاً طولاني، بيشتر مورد توجه قرار گرفته، جنبه بياني آن يعني اعجاز بياني بوده است. سيد قطب يكي از كساني است كه بيشتر در اين زمينه به بحث پرداخته است. وي با طرح جديدي از اعجاز بياني، صاحب نظريه جديدي محسوب مي‌گردد كه توجه انديشمندان را به خود جلب نموده است. نگارنده مي‌كوشد با روش تحليلي توصيفي به اين دو سؤال مهم و عمده پاسخ دهد: سؤال اول اينكه مقصود سيد قطب از تصوير فني يا همان صورتگري هنري در قرآن چيست و چه تفاوتي بين طرح جديد سيد قطب از اعجاز بياني در قالب تصوير فني قرآن با تبيين ديگر انديشمندان علوم قرآني از اعجاز بياني وجود دارد و سؤال دوم اينكه تصوير فني در قرآن از نگاه وي بر چه عناصر و اركاني استوار است. هدف از اين پژوهش ارائه و اظهار بيشتر جلوه‌هاي بي بديل اعجاز بياني قرآن كريم بوده و نتيجه‌ اين پژوهش اين است كه سيد قطب براي اولين بار با بيان و اسلوب جديد، اعجاز بياني قرآن كريم را به تصوير كشيده كه از آن به قانون (التصوير الفني في القرآن) ياد كرده است. از ديدگاه وي تصوير فني قرآن بر اركاني هم چون تخييل حسي، تجسيم و تناسب شگفت بين صدر و ذيل آيات، استوار است. تفاوت نظريه وي با نظريه ساير انديشمندان در اين است كه نظريه ياد شده تصويرگري و خيال انگيزي كلام را منحصر به صُوَر خيال (تشبيه، استعاره، مجاز و كنايه) نمي داند؛ بلكه خيال انگيزي كلام قرآن را علاوه بر استفاده از صُوَر خيال، با انتقال مفاهيم از طريق انتخاب دقيق و لطيف كلمات، هماهنگي حروف و واژگان، مدها و تشديدها، تركيب هماهنگ جملات و عبارات، استفاده از اسلوب هاي گوناگون بياني و ادبي... مي داند.