آشنايي زدايي مكاني در داستان حضرت آدم (ع) در قرآن كريم

مكان عنصر زائدي در داستان نيست، بلكه گاه ممكن است، خود هدف نهايي اثر روائي باشد. مكان در داستان حضرت آدم،‌ هم-چون داستان هاي سنتي صرفاً يك مكان نيست كه شخصيت ها در آن حركت كنند و يا حوادث داستان در آن اتفاق بيافتد، بلكه مكان هنري و اعجازي و زيبايي شناسانه ي آشنازدا است. در اين داستان چهار مكان با ويژگي و ماهيت كاملا متفاوت از هم وجود دارند: بارگاه الهي؛ بهشت؛ زمين؛ جهنّم. به جز زمين، سه مكان ديگر مكان هاي ماوراء طبيعي هستند و فاقد جنبه فيزيكي و از اين جهت با مكان در داستان بشري كه عموماً جنبه فيزيكي داشته و در نقشه مي گنجد، متفاوت و داراي ويژگي آشنايي زدايي است. مفهوم بارگاه الهي از طريق زبان به مكان تبديل شده و در حقيقت براي خداوند متعال نمي توان مكان متصور شد. بهشت مكان آشنازداي ديگري است كه در آن نه خبري از گرسنگي و تشنگي هست و نه برهنگي و گرمازدگي سراغ شخصيت ها مي آيد و درخت موجود در آن هم تأثير آشنازدايي بر جسم شخصيت ها گذاشته است. زمين با تمام وسعتش جزئي از مكان هاي روائي اين داستان است. جهنم مكان آشنازداي ديگري است كه هنوز زمان رخداد حوادث آن فرا نرسيده است كه بعد از پايان يافتن حوادث زمين، پناهگاه كساني خواهد بود كه از شيطان تبعيت مي كنند.