شيره گياه Agave L. به عنوان شيرين كننده طبيعي

بيان مسأله: امروزه با گسترش استفاده از شيرين كننده هاي مصنوعي چون: قند و شكر، آسپارتام و ديگر شيرين كننده هاي با اثرات سوء، پيدا كردن جايگزين مناسب براي افراد ديابتي و همچنين عموم افراد مورد توجه قرار گرفته است. هدف پژوهش: يكي از شيرين كننده هاي طبيعي شهدي است كه از گياه آگاو بدست مي آيد. در اين تحقيق با ذكر ويژگي هاي گياه شناسي اين گياه، به تركيباتي كه مي توانند به عنوان شيرين كننده ي طبيعي عمل كنند آن پرداخته شده است. روش و چگونگي انجام پژوهش: مروري بر منابع معتبر موجود در اين خصوص. يافته ها و نتيجه گيري: گياهAgave L. با داشتن بيش از 300 گونه يكي از بزرگترين جنس هاي خانواده Asparagaceae (خانواده مارچوبه) به شمار مي رود كه جزء تك لپه ايها مي باشد. يكي از گونه هاي آن با نام علمي Agave angustifolia Haw. بوده كه بومي نواحي گرمسيري آمريكاي مركزي و جنوبي بويژه مكزيك مي باشد، اين گياه در ايران به صورت خودرو ديده نمي شود ولي در برخي از نواحي جنوبي كشور به صورت وارداتي كاشته شده است. اين گياه در ارتفاعات بالاي 1500 متر و در خاك هاي شني رشد مي كند و داراي برگ هاي بزرگ گوشتي با بيش از دو متر طول مي باشد. آگاو، گياهي مونوكارپيك بوده و بسته به شرايط رشد و ميزان برداشت بين سال هفتم تا چهاردهم گل مي دهد، بسياري از بذرهاي توليدي آن عقيم هستند و به همين دليل اكثراً از طريق توليد مثل غيرجنسي (شاخه هاي گل دهنده) تكثير مي شوند و در نتيجه تنوع ژنتيكي در اين گياه محدود است. برگ هاي اين گياه منبع مهمي از متابوليت هاي ثانويه مانند فروكتان ها، فلاونوئيد ها و به طور عمده شامل ترپنوئيد ها و ساپونين هاي استروئيدي هستند. آگاو از گياهان ليفي و نساجي محسوب مي شود و از برگ آن پس از آن كه فيبر استخراج شد ماده اي به نام هكوژنين بدست مي آيد كه در داروسازي براي ساختن كورتيزون و هورمون هاي جنسي بكار مي رود، هكوژنين منبع غني ساپونين هاي استروئيدي است، اين ماده خاصيت ضد التهابي داشته و له شده ي برگ آن به صورت ضماد بر روي زخم هاي دير علاج موثر است و شيره ي آن جهت تسكين درد دندان، ناراحتي چشم، التهاب شكم پس از زايمان و مشكلات گوارشي مثل اسهال، ديرهضمي و نفخ شكم استفاده مي شود. هم چنين شيره ي اين گياه داراي فعاليت ضد توموري مي باشد. شيره آگاو 5/1 برابر از شكر شيرين تر بوده اين شيره حاوي 85 درصد فروكتوز است ولي بدليل گليسمي پايين تر از شكر، قند خون را به اندازه گلوكز افزايش نمي دهد و براي افراد ديابتي مناسب تر است. البته با توجه ميزان كالري نسبتاً بالا (60 كالري در هر قاشق غذا خوري) مي تواند باعث ايجاد چاقي و اضافه وزن گردد، در نتيجه مصرف شيره آگاو به خصوص در افراد ديابتي بايد كنترل گردد.