بررسي ميزان برخي فلزات سنگين در دو حوزه آبريز پايين دست معدن سرب و روي انگوران در خاك هاي كشاورزي

معدن سرب و روي انگوران واقع در جنوب غربي استان زنجان به عنوان يكي از معادن بزرگ سرب و روي جهان مطرح مي باشد. روش استخراج در معدن سرب و روي انگوران پلكاني بوده كه در جهت رسيدن به ماده معدني اصلي، باطله هاي فراواني را در اطراف معدن توليد مي كند. برخي از كانسنگ هاي سولفيدي به دليل عيار پايين و غيراقتصادي بودن استخراج آن ها، در باطله ها انباشت مي شوند. اين مواد وقتي در معرض آب و هوا در سطح زمين قرار مي گيرند باعث توليد زهاب اسيدي و تحرك فلزات سنگين موجود در باطله ها مي شوند. با توجه به موقعيت معدن انگوران كه در بالادست دشت بزرگ انگوران واقع شده است، ادامه اين روند باعث مي شود تا فلزات سنگين تحرك يافته همراه با رواناب هاي موجود وارد رودخانه الله لو در مسير حوضه زهكشي معدن شده و به طرق مختلف از جمله آبياري زمين هاي كشاورزي توسط اين آب ها به طور گسترده اي در زمين هاي كشاورزي منطقه پراكنده شوند. لازم به ذكر است مواد معدني داراي فلزات سنگين از طريق انتقال توسط باد و عمليات حمل و نقل مي توانند وارد محيط زيست منطقه گردند. در نتيجه آناليز چهار عنصر سرب، روي، كادميم و نيكل در خاك كشاوزي چهارده نقطه در دو حوضه مجاور هم در منطقه مشخص گرديد غلظت فلزات سنگين موجود در خاك كشاورزي مناطقي كه در مسير حوضه زهكشي معدن قرار دارند به مراتب بيشتر از حوضه مجاور معدن مي باشد كه هيج گونه ارتباطي با حوضه زهكشي معدن سرب و روي انگوران ندارند. در نهايت علت بالا بودن غلظت فلزات سنگين در حوضه زهكشي معدن را مي توان معدن كاري بدون توجه به ضوابط زيست محيطي عنوان كرد. در جهت رفع اين آلودگي ها روش هايي همچون ايزوله نمودن باطله ها، ايجاد حوضچه هاي تصفيه و ساخت بركه هاي مصنوعي در منشاء آلاينده ها و همچنين در جهت برطرف كردن آلودگي فلزات سنگين در خاك كشاورزي منطقه استفاده از روش فيتورمديشين پيشنهاد مي شود تا غلظت آلودگي فلزات سنگين در منابع خاك دشت انگوران كاهش يابد.