سماع و رقص صوفيانه در آيينه زمان

يكي از بحث انگيزترين آدابي كه در طريقت، صوفيان به آن باور دارند سماع است. اين مسئله در طول تاريخ دستخوش تغييراتي شده است. از نظر عارفان متشرع، رقص صوفيانه بدعت بوده ولي از نگاه اهل تصوف سماع يكي از جلوه هاي ويژه وصل به خداوند محسوب شده كه در ظاهر صوفي به شكل پايكوبي و شعرخواني آشكار مي گردد. قرن دوم تا هفتم هجري قمري نقطه عطف تحول در آداب و رسوم صوفيانه است. در اين مقاله منشاء رقص صوفيانه و تغييراتي كه در گفتار و كردار اين طائفه در طي شش قرن پيدايش آن صورت گرفته، با استفاده از منابع و متن هاي به جاي مانده از عارفان و مشايخ صوفيه از قبيل اللمع في التصوف، قوت القلوب، شرح تعرف، رساله قشيريه، كشف المحجوب و مانند آن به شيوه توصيفي _ تحليلي مورد بررسي قرار گرفته است. نظريه هاي مختلف در مورد تعريف سماع، آداب سماع، انواع مجالس و اختياري و ارادي بودن آن از جمله مسائلي است كه در مورد آنها در اين گفتار بحث شده است.