ارزيابي صفات كيفي اكوتيپ هاي زعفران (Crocus sativus L.) در شرايط اقليمي استان خراسان رضوي و جنوبي

اين مطالعه با هدف ارزيابي متابوليت هاي ثانويه زعفران در شرايط اقليمي خراسان رضوي و جنوبي اجرا شده است. در فاز نخست اجراي اين تحقيق ابتدا از 12 منطقه جغرافيايي و هر منطقه با سه تكرار در دو استان خراسان رضوي و جنوبي كار جمع آوري گل انجام شد. بدين منظور مكان‌هاي گناباد، رشتخوار، زاوه، كاشمر، نيشابور و سبزوار از استان خراسان رضوي و مناطق مود در بيرجند، بخش مركزي بيرجند، قاين، بيناباج قاين، آيسك فردوس و سرايان فردوس از استان خراسان جنوبي انتخاب شدند. پس از جمع آوري نمونه‌هاي گل از هر يك از مناطق مورد مطالعه، كار جداسازي كلاله به صورت رشته‌اي و خشك كردن هريك از نمونه‌ها بر اساس دستورالعمل‌هاي توصيه شده به‌ صورت يكسان انجام شد. اندازه‌گيري متابوليت ‌هاي ثانويه شامل كروسين، سافرانال و پيكروكروسين با استفاده از روش طيف سنجي نور فرابنفش منطبق با استاندارد ISO (3632-2,2010) در آزمايشگاه بخش فني و مهندسي مركز تحقيقات آموزش كشاورزي و منابع طبيعي خراسان رضوي انجام شد. تجزيه واريانس آماري صفات كيفي اندازه گيري شده بر مبناي طرح آماري آشيانه اي و مقايسه ميانگين متغيرهاي اندازه‌گيري شده با استفاده آزمون چند دامنه‌ي دانكن در سطح 5 درصد انجام شد. نتايج تجزيه واريانس صفات كيفي اندازه-گيري شده در مناطق مورد مطالعه نشان داد كه تفاوت معني داري بين نمونه‌هاي جمع آوري شده از دو استان وجود نداشته است. اما بين مناطق مورد بررسي براي متابوليت‌ هاي ثانويه اندازه گيري شده تفاوت معني‌داري مشاهده شد (01/0p≤). با توجه به نتايج حاصل به نظر مي‌رسد زعفران توليد شده در مناطق مرتفع تر اصولا از ميزان كروسين و پيكروكروسين بالاتري برخوردار باشد و مقدار سافرانال مي‌تواند تابع عوامل متعدد ديگري مانند آبياري و رژيم تغذيه كودي قرار داشته باشد.