ضرورت مطالعات تاريخي ايدئولوژي خواجه نظام‌الملك طوسي

در زمان خواجه نظام‌الملك طوسي نشانه‌هايي از چند نقطه عطف و دگرگوني مهم در مسئله قدرت و اقتدار براي تاريخ ايران و اسلام وجود دارد كه ناشي از ملكداري خواجه بوده است و بقول لمبتون، در آن دوره تاريخي بود كه تمدن ايراني به اوج دستاوردهاي ديني و دنيوي نايل گشت و به آساني نمي توان از آنها گذشت و بسياري از نهادهاي بوجود آمده در سياست مدبرانه اين وزير ايراني، در اشكال ظاهري خود تا عصر حاضر تداوم يافته است. ولي نماي پيچيده تاريخ ايران در دوره سلجوقي ناشي از فقد مطالعات ايدئولوژيك، اغلب سبب سردرگمي پژوهشگران درمورد ويژگيهاي اصلي انديشه سياسي و عملكرد تاريخي اهل قلم ايراني در تاريخ ايران و اسلام شده است كه امروز در پژوهشهاي اين حوزه شاهد تناقضات آشكار مغرضان و مقلدين ايشان در سطح بين‌المللي هستيم. ايدئولوژي خواجه نه تنها در متن «سياست‌نامه» نيست بلكه مي‌بايست در لابلاي كل متون تاريخي، طرح پنهاني ايدئولوژيك اين سياستمدار بزرگ ايراني و جهاني را در پشت زبان بلاغي و ديپلوماسي هوشمندانه و كاملاً پنهان وي جست‌وجو كرد. موضوع پژوهش ما در تاريخيت ايدئولوژي خواجه نظام‌الملك طوسي به‌ويژه سياست و ديانت آن است كه در اينجا با توجه به تضاد فرهنگي و هويتي ايدئولوژي ايراني خواجه نظام‌الملك طوسي با ايدئولوژي خلافت عباسي بصورت كوتاه مورد بررسي تاريخي قرار مي‌دهيم.