شبيه سازي فرايند بارش - رواناب در حوضه آبريز جاجرود با استفاده از مدل HEC- HMS با روش تلفات SMA

آب ضروریترین و مهمترین جزء مجموعه منابع طبیعی مورد نیاز برای بقای زندگی انسان، پیشرفت و بهبود آن به شمار میرود و همچنین نقش مهمی در خسارت رساندن به انسان و تجهیزات آن دارد؛ بنابراین برآورد رواناب حاصل از بارش و محاسبه تلفات در حوضهها امری ضروری است. نزولات جوی وارده به یك حوضه آبریز طی فرآیندهای بسیار پیچیدهای كه از تنوع عوامل اقلیمی حوضه ناشی میشود رواناب حوضه را شكل میدهند و مدلسازی بارش-رواناب را به یك امر پیچیده تبدیل میكند. در این مطالعه، حوضه آبریز بالادست سد لتیان به منظور نمایش توانایی مدلسازی پیوسته بارش-رواناب توسط مدل HEC-HMS و تخمین پارامترهای مؤثر در ایجاد رواناب مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا با بهكارگیری الحاقیههای Arc Hydro ، GeoHMS-HEC و نقشه رقوم ارتفاعی †منطقه در محیط ArcGIS مرز زیر حوضهها، شبكه آبراهه و سایر خصوصیات فیزیوگرافی حوضه تعیین گردید. مدل حوضه از محیط ArcGIS به برنامهی HEC-HMS منتقل و مدل هیدرولوژیكی كل حوضه به دست آمد. برای مدلسازی رواناب مستقیم ناشی از بارندگی از روش هیدروگراف واحد كلارك، تلفات از روش شبیهسازی رطوبت خاك و برای روندیابی در رودخانهها روش ماسكینگام بكار گرفته شد. سپس با استفاده از دادههای مشاهدهای، نسبت به واسنجی مدل اقدام و در نهایت نتایج حاصل از مرحله واسنجی، ارزیابی شد. اعتبارسنجی این انحراف مدل** و ریشه میانگین مربعات خطا†† مورد آزمون قرار ،§ مدل با استفاده از معیار نش-ساتكلیف‡، ضریب تبیین 0.6 .- و . ،.000. ،.0.. 0. برای دوره واسنجی و 0 .. 09 .- و 2 ،.0069 ،. گرفته است؛ مقادیر این معیارها به ترتیب 00.0 0.02 . برای دوره اعتبارسنجی به دست آمد. مقادیر نتایج به دست آمده نشان دهنده قابلیت مناسب مدل HEC-HMS در شبیهسازی پیوسته فرآیند بارش-رواناب میباشد.