شناسايي نشانه‌هاي شاخص شهري و سنجش كيفيت فرم كالبدي آنان بر نقشه‌هاي شناختي شهروندان

اين پژوهش با رويكرد توصيفي-تحليلي به دنبال شناسايي مهمترين نشانه هاي شاخص شهري و سنجش كيفيت فرم كالبدي و تاثير آن بر نقشه‌هاي شناختي شهروندان است. تعيين محدوده مورد مطالعه با توجه به اهميت اقتصادي-تجاري و اجتماعي و با استناد به مصاحبه‌هاي كه با كاركنان شهرداري منطقه 11 شهر مشهد انجام شد بلوار معلم اين شهر انتخاب گرديد. پس از شناسايي محدوده به بررسي پيشينه و مباني نظري مرتبط با موضوع پرداخته شد و مهمترين شاخص‌هاي اثرگذار برداشت و در قالب پرسشنامه محقق ساخت قرار گرفت پس از تائيد روايي و پايايي پرسشنامه ها به دليل مشخص نبودن حجم جامعه آماري از فرمول كوكران با جمعيت نامحدود استفاده كه تعداد 170 نمونه استخراج گرديد، نمونه با توجه به توزيع تصادفي بين كاسبان و شهروندان خيابان توزيع گرديد كه در نهايت از مجموع 170 نفر از پاسخگويان 160 نفر به خيابان معلم و فضاي آن آشنايي داشته، از اين رو، تحليل با 160 نفر به منظور شناسايي مهمترين نشانه شهري دنبال شد. نتايج توصيفي نشان داد، در مجموع 7 نشانه شهري در اين خيابان وجود دارد كه 50 نفر از پاسخگويان برج آبشار ( 31.25 درصد) را به‌عنوان مهمترين نشانه شاخص در اين بلوار معرفي كردند. سپس به‌منظور سنجش ميزان مطلوبيت نشانه ها از دو شاخص عمده استفاده گرديد. در شاخص نخست ميزان مطلوبيت نشانه از طريق بازشناسي مشخصات شهري مد نظر قرارگرفت. حدود 60 % از شهروندان تمامي مشخصات نشانه را به‌صورت صحيح بازشناسي كردند. علاوه بر شاخص بازشناسي، فرم كالبدي نشانه ها نيز بنا به كيفيت نوع قرارگيري شاخص (وضعيت نوع بنا، محل قرار گيري و موقعيت جغرافيايي، تناسب اندازه فرم،...) مورد تحليل قرار گرفت. با توجه به نتايج بدست‌آمده ميانگين عددي 3.2 در طيف ليكرت بيانگر يك وضعيت متوسط است. در نهايت، با هدف سنجش رابطه بين كيفيت نشانه‌هاي شهري و ميزان بازشناسي نقشه‌هاي شناختي شهروندان از آزمون همبستگي اسپيرمن استفاده شد. با توجه به تحليل نظري به نظر مي‌رسد، هرچه نشانه‌هاي شهري از كيفيت بهتري برخوردار باشند بازشناسي اطلاعات آنان در ذهن شهروندان بهتر صورت مي‌گيرد. از اين رو نتايج تحليل اسپيرمن با درجه اطمينان 95 % بيانگر اين واقعيت است، كه ارتباط متوسط معناداري بين كيفيت نشانه‌ها و بازشناسي نقشه‌ها وجود دارد؛ يعني هر اندازه در هنگام طراحي به كيفيت نشانه‌هاي شهري اهميت بيشتري داده‌شود، شهروندان به‌طور متوسط جزئيات بيشتري از آن نشانه را مي‌توانند به‌صورت صحيح بازشناسي نمايند.