بررسي خصوصيات فيزيولوژيك و عملكرد برخي از ارقام گندم (Triticum aestivum L.) و تريتيكاله ( Triticosecale (wittmack در شرايط پتانسيل رشدي در ايران

Investigating of Physiological Characteristics and yield of Some Wheat (Triticumaestivum L.) and Triticale (Triticosecale Wittmack) Undergrowth Potential Conditions in Iran

آزمايش حاضر در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار و هشت تيمار در مزرعه تحقيقاتي پرديس كشاورزي و منابع طبيعي كرج در سال زراعي1395-96 انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل شش رقم گندم (بهار، پارسي، پيشگام، پيشتاز، سيوند و سيروان) و دو رقم تريتيكاله (سناباد و جوالينو) بود. صفات فيزيولوژيك (شاخص سطح برگ، كارايي مصرف نور و كلروفيل) در مرحله گلدهي و عملكرد دانه در مرحله نهايي اندازه گيري شد. در ارقام مختلف در صفات فيزيولوژيك و عملكرد تفاوت معنيدار (a= 0 .05) بود. نتايج نشان داد رقم سناباد 8421) كيلوگرم در هكتار) و پارسي 8083) كيلوگرم در هكتار) به ترتيب بيشترين و ارقام پيشگام 6818) كيلوگرم در هكتار) و سيروان 7102) كيلوگرم در هكتار) كمترين عملكرد دانه را داشتند. رقم بهار (7/7) با توجه به ديررس بودن از بيشترين شاخص سطح برگ در مرحله گلدهي برخوردار بود. كمترين ميزان شاخص سطح برگ نيز مربوط به رقم سيروان (4/9) بود كه از جمله دلايل عملكرد پايين اين رقم ميتوان عنوان كرد. پس از رقم سيروان، سناباد (5/1) عليرغم اينكه از شاخص سطح برگ كمتري در مرحلهي گلدهي برخوردار بود ولي با انتقال مجدد مواد از ساقه و ساير اندام هاي گياهي عملكرد قابل توجهي نسبت به ساير ارقام توليد كرد.به طوركلي نيز اقرام تريتيكاله كارايي مصرف نور (سناباد 2/84 و جوانيلو 2/71 گرم در مگاژول) و كلروفيل برگ (54) بيشتري از ارقام گندم داشتند كه نشان دهندهي قدرت بالاي منبع و همچنين سرعت فتوسنتز آنها بوده كه به تبع آن نيز آسميلات توليدي افزايش يافت. بين ارقام گندم نيز اختلاف چنداني در اين صفات مشاهده نشد.

This experiment was conducted as completely randomized block design with eight treatments and three replications in field condition, Agricultural Research Station of the College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran in Karaj (2017). Treatments included the six cultivars of wheat (Bahar, Pishgam, Pishtaz, Parsi, Sivand and Sirvan) and the two cultivars of triticale (Sanabad and Joulino).Physiological traits (LAI, RUE and Chlorophyll) in flowering stage and seed yield in final harvest were measured. Results showed that there were significant differences between most of the studied cultivars regarding physiological traits and yield (P ˂ 0.05). Among the cultivars, Sanabad (8421 kg ha-1) and Parsi (8083 kg ha-1) produced maximum and Pishgam (6818 kg ha-1) and Sirvan (7102 kg ha-1) had minimum seed yield. The cultivars Bahar (7.7) and Sirvan (4.9) had maximum and minimum leaf area index, respectively. After Sirvan, despite cultivar Sanabad (5.1) had lower leaf area index at flowering stage, but it produced significantly yield than other cultivars. Overall, triticale cultivars had more radiation use efficiency (Sanabad 2.84 and Joulino 2.71 g m-2) and chlorophyll (54) than wheat cultivars. This indicates that triticale cultivars had the high power of the source and photosynthesis rate, which also increased the production of Assimilation. No significant differences were observed among wheat cultivars in these traits.