زمين شيمي عناصر جزئي نهشته فسفاتي دلير، جنوب غرب چالوس، استان مازندران

Trace element geochemistry of the Dalir phosphate deposit, southwest of Chalous, Mazandaran province

نهشته فسفاتي دلير به عنوان نماينده تيپيكي از ذخاير فسفاتي پركامبرين پيشين- كامبرين زيرين زون البرز مركزي، در فاصله 57 جنوب غرب چالوس، استان مازندران واقع مي باشد. اين نهشته با طولي بالغ بر 5/5 كيلومتر و ضخامتي متغير از 3 الي 4 متر، به شكل چينه سان در واحدهاي شيلي سازند سلطانيه توسعه يافته است. بررسي شاخص هاي زمين شيميايي نظير مقادير نسبت هاي pr/pr, Eu/Eu, Sr/Ba, Y/Ho, Mn, Th/U, V/Cr, V/V+Ni و Ce/Ce خنث تا اسيدي، و شوري بيش از حد عادي تشكيل شده است. الگوي توزيع REEs به هنجار شده به متوسط تركيب شيل بعد آركئن استراليا (PAAS) دلالت بر تفريق ضعيف LREEs از HREEs و بي هنجاري منفي Ce در طي فسفات زايي در منطقه دلير دارد. اين تيپ الگوي توزيع براي REEs در نمونه هاي فسفاتي مبين نقش حياتي آب هاي منفدي در تشكيل و توسعه نهشته مورد مطاله مي باشد. افزون بر اين، بررسي ضرايب همبستگي بين نسبت هاي Ce/Ce با( Dy(N)/Sm(N و ΣREE در نمونه هاي فسفاتي آشكار مي كند كه عواملي نظير دياژنز و تخريب مواد ارگانيكي مهمي در تحرك و توزيع عناصر جزئي در اين نهشته ايفا نموده اند.

The Dalir phosphate deposit as typical representative from upper Precambrian-lower Cambrian phosphate deposits of central Alborz zone is located in ~ 57 km of southwest of Chalous, Mazandaran province. This deposit with over a length of 5.5 km and thickness ranging 3 to 4 meters developed as strtiform in shale units of Soltanieh Formation. Investigation of geochemical indices such as V/V+Ni, V/Cr, Th/U, Mn*, Y/Ho, Sr/Ba, Eu/Eu*, Pr/Pr*, and Ce/Ce* suggest that this deposit formed in a environmental conditions of reduction and calm with low value of sedimentation of terrigenous materials, pH of neutral to acidic, salinity of more than normal amount. The distribution pattern of REEs normalized to PAAS show that weak fractionation of LREEs from HREEs and negative Ce anomaly during phosphatization in the Dalir area. This type of distribution pattern for REEs in the phosphate samples indicates that vital role of pore-water in formation and development of the studied deposit. Moreover, investigation of correlation coefficients between ratios of Ce/Ce* with DyN/SmN and ΣREE and ratios of Ce/Ce* with LaN/SmN in the phosphate samples reveal that factors such as diagenesis and decomposition of organic matter have played the important role in mobilization and distribution of trace elements in this deposit