تأثير تنش خشكي آخر فصل بر برخي صفات زراعي و عملكرد ارقام جديد كلزا (Brassica napus L.)

Effect of terminal drought stress on some agronomic traits and yield in new rapeseed (Brassica napus L.) varieties

به منظور بررسي اثرات تنش خشكي آخر فصل بر برخي صفات زراعي و عملكرد دانه چهار رقم كلزاي پاييزه، آزمايشي به صورت كرتهاي خرد شده بر پايه طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه پژوهشي مؤسسه اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج در سال 1392-1393 اجرا شد. عامل تنش در سه سطح آبياري معمول (به عنوان شاهد)، قطع آبياري در شروع گلدهي و قطع آبياري بعد از خورجين دهي در كرتهاي اصلي و عامل رقم در چهار سطح شامل KR1، KR2، KR3 و KR4 در كرتهاي فرعي قرار گرفتند. صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه در بوته، عملكرد دانه و بيولوژيك مورد بررسي قرارگرفتند. بيشترين قطر ساقه و تعداد شاخه در بوته به ترتيب مربوط به اثر متقابل آبياري معمول و رقم KR4 و اثر متقابل آبياري معمول و تمام ارقام بود. بيشترين عملكرد دانه مربوط به اثرات ساده آبياري معمول و رقم KR4 به ترتيب با 4474/20 و 4056/60 كيلوگرم در هكتار و كمترين عملكرد دانه مربوط به قطع آبياري در مرحله گلدهي و رقم KR1 به ترتيب با 2438/30 و 2874/20 كيلوگرم در هكتار بود. بيشترين عملكرد بيولوژيك مربوط به اثر متقابل آبياري معمول و رقم KR4 به ميزان 19408 كيلوگرم در هكتار بود. بنابر نتايج اين آزمايش، رقم KR4، آبياري معمول و پس از آن، قطع آبياري بعد از خورجيندهي، جهت عملكرد دانه بيشتر براي شرايط مشابه با منطقه اجراي آزمايش توصيه ميشود.

To investigate the effect of terminal drought stress on agronomic traits and grain yield of four autumn rapeseed varieties, an experiment was conducted as split plot based on randomized complete block design with three replications in the research farm of Karaj Seed and Plant Improvement Institute (SPII) during 2013-2014. Factor of stress at three levels of conventional irrigation (as control), cutting off irrigation at the beginning of flowering stage and cutting off irrigation after podding stage were assigned to main plots. Four varieties including KR1, KR2, KR3 and KR4 were assigned to sub-plots. Traits of plant height, stem diameter, number of branches per plant, grain and biological yield were evaluated. The highest stem diameter and number of branches per plant were related to the interaction between conventional irrigation and var. KR4 and the interaction between conventional irrigation and all varieties, respectively. Also the greatest grain yield with 4474.20 and 4056.60 Kg.ha-1, were related to the conventional irrigation and var. KR4, respectively, and the least grain yield with 2438.30 and 2874.20 Kg.ha-1, were related to the cutting off irrigation at the beginning of flowering stage and var. KR1, respectively. The greatest biological yield with 19408 Kg.ha-1 were related to the interaction between conventional irrigation and var. KR4. According to the results of this experiment, KR4, conventional irrigation and then, cutting off irrigation after podding stage is recommended for areas similar to the location of this experiment.