تعيين شاخص هاي پايداري شبكه هاي آبياري و زهكشي در ايران

Determination of Sustainability Indicators of Irrigation and Drainage Networks in Iran

به طور كلي توجه به شاخص ها به عنوان ابزاري براي رصد كردن كم و كيف سياست ها و اقدامات، اندازه گيري آثار و پيامدها و همچنين ارزيابي وضعيت طرح هاي توسعه اي، داراي اهميت و پيشينه اي طولاني است. امروزه، پايداري تكنولوژي هاي آب محور نظير شبكه هاي آبياري و زهكشي به عنوان عاملي حياتي، در افزايش كمي و كيفي توليدات كشاورزي و ماندگاري جمعيت روستايي و عشايري شناخته مي شود. بر همين اساس ضرورت دارد ابتدا به تعيين شاخص هاي پايداري اين طرح ها پرداخته شود. در همين راستا، در پژوهش حاضر كه در سال 1396 انجام شده، سعي شده به به تدوين و اعتبارسنجي شاخص هاي ارزيابي پايداري شبكه هاي آبياري و زهكشي در ايران پرداخته شود. بدين منظور، ابتدا 66 شاخص پايداري شبكه هاي آبياري و زهكشي تدوين و از طريق پرسشنامه در معرض قضاوت متخصصان دانشگاهي، كارشناسان اموراجرايي و نخبگان محلي قرار گرفت. در نهايت، بعد از اعتبارسنجي و دستيابي به اجماع نظرصاحب نظران، تعداد 31 شاخص مشتمل بر 15 شاخص اقتصادي، 12 شاخص اجتماعي و 4 شاخص زيست محيطي به عنوان شاخص هاي پايداري شبكه هاي آبياري و زهكشي معرفي گرديد؛ كه برنامه ريزان و مديران توسعه ي پايدار روستايي و مديريت و توسعه ي منابع آب مي توانند از آنها در ارزيابي و سنجش پايداري اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي شبكه هاي آبياري و زهكشي بهره گيرند

In general, attention to indicators as a tool for observing policies and actions qualitatively, measuring effects and consequences, as well as the assessing the status of development plans, has a long history and importance. Today, the sustainability of water-based technologies, such as irrigation and drainage networks, is recognized as a vital factor in increasing the quantity and quality of agricultural production and the survival of rural and nomadic populations. Accordingly, it is necessary to first determine the sustainability indicators of these plans. In this regard, in the present study, which was carried out in 1396, we tried to develop and validate the indicators for assessing the sustainability of irrigation and drainage networks in Iran. For this purpose, 66 indicators of irrigation and drainage networks were first developed and evaluated through a questionnaire evaluated by academic experts, local experts and local elites. Finally, after validating and reaching consensus, 31 indicators including 15 economic indicators, 12 social indicators and 4 environmental indicatorswere introduced as indicators of the sustainability of irrigation and drainage networks the program sustainable rural managers and managers of water resources management and development can use to assess the economic, social and environmental sustainability of irrigation and drainage networks.