تجلّي كهن‌الگوي پير فرزانه به عنوان نمايندۀ خرد در شاهنامه فردوسي

شاهنامه يك اثر ادبي است كه در آن، سرگذشت نياكان قوم ايراني در قالب داستان‌ها و روايت‌هاي اساطيري بازگو شده است. كهن‌الگوها هم كه درونماية اسطوره‌ها را تشكيل مي‌دهند از طريق همين اسطوره‌ها نسل به نسل و دهان به دهان نقل شده و انتقال يافته‌اند تا در شاهنامه صورتي هنري و بديعي به خود گرفته‌اند. تحقيق در پيشينة اساطيري و سابقة كهنِ تصويرهاي ادبي، يكي از موضوعات اصلي در مطالعات ادبي به شمار مي‌آيد و بررسي و تبيين سرنمون‌ها و بازتاب كهن‌الگوها در شاهنامه كه اثري اسطوره‌اي ـ تاريخي محسوب مي‌شود، امري قابل توجه است. از آنجايي كه شاهنامه علاوه بر ويژگي‌هاي فراوان ادبي، تاريخي، فرهنگي و اساطيري، منظومه‌اي خردمحور بوده و مقولۀ خرد در آن از اهميت ويژه‌اي برخوردار است، تبيين كهن‌الگوي «پير فرزانه» به عنوان نمايندۀ خرد در خور اهميت مي‌باشد. بر همين اساس اين جستار با محور قراردادن متن شاهنامه و نظريه‌هاي روانشناختي يونگ در رابطه با مقوله ناخودآگاه جمعي و كهن‌الگوها به بررسي بازتاب اين كهن‌الگو در شاهنامه مي‌پردازد.