بازتاب كهن الگوها در داستان سياوش

كهن الگو يا آركي تايپ در ابتدا از اواخر قرن نوزدهم بيشتر در حوزۀ روان شناسي و به وسيلۀ يونگ كه خود از شاگردان فرويد بود، معروف شد. يونگ آن ضمير ناخودآگاه را كه استادش فرويد طرح كرده بود را توسعه داد. كهن الگو گنجينه اي از نخستين ادراك ها و تجربه هاي بشر از جهان است كه در ناخودآگاه جمعي او پنهان مانده و اسطوره ها بر بنيان آنها شكل گرفته اند. بررسى و تحليل آثار داستانى، خصوصاً منظومه‎ها‎ي‎حماسي از جهت شناخت كهن الگوها، بسيار ارزشمند است. فردوسي نمادي از كهن الگوي خردمند است كه به نمونه هاي پيشين اساطيري را به صورت كهن الگو در قالب منظومه اي حماسي در شاهنامه به صورتي بديعي و هنري عرضه كرده است. تاكنون داستان‎هاي بسياري در ادبيّات فارسي با اين ديدگاه بررسي و تحليل شده‎اند؛ امّا‎ داستان سياوش در شاهنامه فردوسي تاكنون به طور منسجم از اين جنبه بررسي نشده است. در داستان سياوش كهن الگوهاي فراواني وجود دارد، كه استاد بي بديل ادبيات حماسي آنها را به نحو زيبايي بازتاب داده است. اين مقاله كه با روش تحليلي و توصيفي و برمبناي مطالعات كتابخانه اي صورت گرفته است، برآن است كه به بازتاب برخي از كهن الگوها مانند: كهن الگوي خواب و رويا، جاودانگي و تولد دوباره، كهن الگوي آتش و... همراه با شواهدي از شاهنامۀ فردوسي بپردازد.