بررسي و تحليل جامعه شناختي آداب و رسوم در شاهنامة فردوسي (با تكيه بر آيين حكومت داري)

پژوهش حاضر برآن است تا براساس نظرية جامعه‌شناسي ادبيات و به روش توصيفي-تحليلي به بررسي جامعه‌شناختي آداب و رسوم در شاهنامة فردوسي بپردازد. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه كه شاهنامه، صرف‌نظر از برتري‌ها و مزاياي شعري و جنبة كلامي و بلاغي، آيينة تمام‌نماي اجتماع ايران باستان و گنجينه‌اي باارزش از اطلاعات سياسي، اجتماعي و تاريخي است كه فردوسي در آن گذران زندگي، عادت‌ها، باورها و رسم‌هاي جامعة ايران قبل از اسلام را بدون تصنع نشان مي‌دهد. هر چند در اين اثر نشانه‌هايي از آداب اسلامي ديده مي‌شود امّا به نظر مي‌رسد فردوسي در بازتاب آداب و رسوم ايرانيان متأثر از جامع ايران باستاني است. اين اثر، آكنده از نمونه‌هاي واقعي زندگي مردمان ايران است؛ به همين دليل مي‌توان آن را سندي با ارزش براي شناخت فرهنگ و تمدن ايران دانست چرا كه در آن گزارش‌هاي موثقي از آداب و رسوم سنن ايرانيان ارائه شده‌است. دليل بازتاب اين آداب و رسوم را هم مي‌توان در از بين رفتن شكوه و عظمت ساسانيان، سيطره و سلطة حكام غز بر ايران و به تبع آن از بين رفتن فرهنگ ايراني دانست كه روحية ميهن‌پرستي و تعهد فردوسي باعث شد، وي در برابر اين رويدادهاي منفي واكنش نشان دهد چرا كه با تمام وجود اين مشكلات را حس كرد و تلاش او منجر به خلق سندي معتبر و باارزش به نام شاهنامه شد، كه اغلب آداب و رسوم ايرانيان را در خود جاي داده‌است.