نام پيش از آفرينش؛ بررسي روايت هرمنوتيك زكريا و يحيي

در متون اسطوره اي نام ها داراي قداست هستند، امري كه اسطوره شناسان در باب آن بسيار سخن گفته اند. نام خدايان همچون خود آفرينش در هاله اي از رمز و راز پيچيده است. در متون مقدس سنت ابراهيمي، يعني تورات و انجيل و قرآن كريم، مدام به قداست نام ها بر مي خوريم. نام هاي خداوند به دو صورت، نام هايي كه برآمده از صفات ذاتي خداوند هستند و نام هايي كه تنها نام واژه هستند، در اين متون آمده است. در كنار نام هاي خداوند يا اسماء حسني، نام هاي ديگري نيز اعم از پيامبران يا شخصيت هاي تاريخي وجود دارد. همه اينها گواهي بر اهميت نام و ناميدن است. از سوي ديگر ارتباط ميان نام و كنش آفرينش نيز موضوع بحثي جدي در ميان مفسران و كلاميون است. اما در اين ميان نامي خاص با روايتي عجيب در قرآن هست كه توجه بسياري از تفسيرهاي باطني و صوفيانه و رازآلود را به خود جلب كرده است: حضرت يحيي(ع) . مقاله حاضر پس از مقدمه اي در باب اهميت نام ها در اسطوره ها و متون مقدس به روايتي مي پردازد كه داستان معجزه آميز و رازآلود و چگونگي نام يابي او را پيش از هستي يافتنش شرح مي دهد. به نظر مي آيد كه روايت قرآن از چگونگي زايش حضرت يحيي(ع) از پدر و مادري فرتوت، زكرياي سالخورده و همسر پير نازايش، در ميان متني كاملاً رازآلود نهان شده تا دريچه هاي تأويل هرمنوتيك و تفسيرهاي باطني بر آن گشوده شود. شايد از اين طريق بتوان تمامي سوره مباركه مريم را سطر به سطر با در نظر گرفتن تناظرات و بررسي تصويرهايي كه به دست مي دهد و تشابهاتي كه ميان محراب و خلوتگاه مريم و مانند آن وجود دارد، مورد تحليل قرار دارد.