بررسي برخي ويژگي‌هاي برجسته زباني و بلاغي در ديوان اشعار اميرخسرو دهلوي

اميرخسرو دهلوي، عارف و شاعر و موسيقي‌دان و منتقد و نويسنده فارسي زبان هندي است كه علاوه بر پنج مثنوي‌اي كه به تقليد از نظامي، مثنوي‌سراي پرآوازة ايراني سروده است، ديوان شعري دارد كه گواه قدرت بيان و لطافت طبع او در شاعري است. او شاعري است كه در بيش‌تر ديوانش، از نظر زباني و بلاغي تابعيت شاعران ايراني را دارد. در برخي مواقع نكات برجستة‌اي در زبان او ديده مي‌شود كه خاص اوست؛ مانند استعمال وزن‌هاي پركاربرد كه شاعران فارسي زبان نيز، در آن اوزان شعر سروده‌اند. استعمال برخي واژه‌ها كه خاص و برساختة خود اوست. به كار بردن پاره‌اي واژه‌هاي كهن كه كهنگي زبان او را نشان مي‌دهد. سكت‌هاي زباني، استفاده از رديف براي موسيقيايي شدن شعر به تبعيت از شاعراني مانند سعدي و حافظ، استعمال تركيب‌هاي عاميانه، اختلاف لهجه در پاره‌اي موارد، استفاده از قافيه‌هاي متنوع و بديع، هم‌چنين ساخت واژه‌هاي بديع براي قافيه، استفاده از رديف‌هاي بلند و گوناگون و متنوع، كاربرد لغات و واژگان، تركيب‌ها، افعال، پيشوندها و پسوندها و مواردي از اين قبيل در شعر او، هم‌چنين در ديوان او تمثيل‌هاي گوناگون، به كررات به كار رفته است. اين ويژگي پيش‌رو بودن او در سبك هندي را نشان مي‌دهد. هدف نويسندگان اين مقاله، پرداختن به برجستگي‌هاي زباني و بلاغي در ديوان شعر اين شاعر هندي است.