مقايسه انديشه‎هاي دو عرفان شرقي (با تأكيد بر آراء هجويري و لوبسانگ رامپا)

در ميان مجموعه ي منابع عرفاني، تفكرات هجويري، اهميت فراواني دارد. او طريقتي را مي طلبد كه بر اساس شريعت بنيان گذاشته باشد. از بركت زبان و انديشه ي ژرف خويش از يك طرف و از طرف ديگر ساخت معجوني كارآمد كه از اختلاط «قوت القلوب ابوطالب مكي» و «رساله ي قشيريه» ساخته است، ارزش هاي مشرب عرفاني اسلامي را مشروح گردانيده است. در اين پژوهش، به بيان تفاوت هاي فاحش بين اين دو تفكر ناب اسلامي و عقيده‎ي عارفي تبتي به نام «رامپا» پرداختيم و نشان داديم كه در اصول اوليه و اساسي و ساختار واقع‌بيني، بين اين دو مشرب تفاوت هايي فاحش وجود دارد. بسيار هويدا است كه اين تفاوت‌ها در اصل و اساس عقيده اي نهفته است كه توجه به اصالت انسان، پرداختن به عالم كشف و شهود عرفاني، تناسخ و تبادل ارواح خود جاي ويژه‌اي دارد و اين نحله ي فكري نمي تواند به عنوان يك مكتب كاملاً عرفاني به جهان شناسايي شود، تنها مي‌توان دريافت كه توجه به عالم ماوراي طبيعي و غير حسي در اين مكتب جاي ويژه اي دارد و اين نويسنده در دو اثر خود به نام هاي «چشم سوم» و «با شما تا ابديت» نوعي عقيده -ي برگرفته از متصوفه ي قول هاي اوليه را به صورت مبسوط و گسترده واگويي نموده و در هر تقدير، بنيان اين مشرب عقيدتي برگرفته از عقايد بودائيسم و خصوصاً اسماعيليه بوده كه در ايران و بعد از گذشت سه قرن، تغييرات و تحولاتي در بطن و ساختار آن حتي در ايران روي داده است.