ﻋﻨﻮان: آ ﺳﺒﺰ ﺿﺎﻣﻦ اﻣﻨﯿﺖ ﻏﺬاﯾﯽ: ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎ، راﻫﺒﺮد ﻫﺎ و ﭼﺸﻢ اﻧﺪازﻫﺎ

ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﮑﺎﻧﯽ و زﻣﺎﻧﯽ آ در ﺟﻬﺎن ﻣﻮﺟﺐ ﮔﺮدﯾﺪه ﺗﺎ ﻣﯿﺰان دﺳﺘﺮﺳﯽ و ﺳﺮاﻧﻪ ﻣﺼﺮف آن در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎن ﺗﻔﺎوت ﻓﺎﺣﺸﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑﻪ وﯾﮋه در ﮐﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ، ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺑﺮاي آ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﺟﻤﻌﯿﺘﯽ اﻓﺰاﯾﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﮐﻤﺒﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ آ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻓﺰاﯾﻨﺪهاي در ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻨﺎﻃﻖ اﯾﺮان ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺎﺳﯽ ﻣﻄﺮح ﺑﻮده و اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺎﻣﻄﻠﻮ از آ و ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻧﺰوﻻت ﺟﻮي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات اﻗﻠﯿﻤﯽ ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ آﺑﯽ ﮐﺸﻮر ﻃﯽ ﺳﺎلﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮﺧﯽ ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻣﻨﺎﺑﻊ آ را ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ آ آﺑﯽ ، آب ﺳﺒﺰ و آ ﺧﺎﮐﺴﺘﺮي ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. آ ﺳﺒﺰ، رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺎﺷﯽ از آ ﺑﺎران ﻧﺰوﻻت ﺟﻮي ﺑﻮده و ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر در ﺳﺎل 1995 ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺎﻟﮑﻨﻤﺎرك ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪ. آ آﺑﯽ، آ رواﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در رودﻫﺎ، ﺳﺪﻫﺎ، ﯾﺎ ﻣﻨﺎﺑﻊ زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ ذﺧﯿﺮه ﺷﺪه اﺳﺖ. آب ﺧﺎﮐﺴﺘﺮي، آﺑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﭘﺴﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﺸﺎورزي، ﺻﻨﻌﺘﯽ، ﯾﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺮژي آﻟﻮده ﺷﺪه و از ﭼﺮﺧﻪ ﻣﺼﺮف ﺧﺎرج ﻣﯽﺷﻮد. ﻧﺰوﻻت ﺟﻮي، ﻣﻨﺸﺎ آ آﺑﯽ و آ ﺳﺒﺰ ﺑﻮده ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ 65% از ﻧﺰوﻻت ﺑﻪ آ ﺳﺒﺰ و ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻪ آ آﺑﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد.ﮐﺸﺎورزي دﯾﻢ ﻋﻤﺪﺗﺎ از آ ﺳﺒﺰ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ درﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﮐﺸﺎورزي آﺑﯽ ﻫﻢ از آ آﺑﯽ و ﻫﻢ از آ ﺳﺒﺰ ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﻣﯽﺷﻮد. در ﺣﺪود 80% زﻣﯿﻦ ﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي در ﺟﻬﺎن زﯾﺮ ﮐﺸﺖ دﯾﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ 60% ﻏﺬاي ﻣﺮدم را ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از آ آﺑﯽ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل و ﺗﻮزﯾﻊ آ ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺮان ﺗﺮ از آ ﺳﺒﺰ اﺳﺖ اﻣﺎ ﻫﻤﯿﻦ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻧﺘﻘﺎل و ﺗﻮزﯾﻊ ، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ آنرا ﺳﺎدهﺗﺮ ﮐﺮده و ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از آن را ﺑﺮاي ﻣﺼﺎرف ﮐﺸﺎورزي، ﺻﻨﻌﺘﯽ و ﺧﺎﻧﮕﯽ اﻓﺰاﯾﺶ داده اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎ راه ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از آ ﺳﺒﺰ ﺗﻮﻟﯿﺪ داﻧﺶ ﺑﻨﯿﺎن ﻣﺤﺼﻮﻻت دﯾﻢ اﺳﺖ. ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻘﺪار ﺑﺎرش ﮐﺸﻮر ﺑﻪ 240 ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ، ﮐﺎﻫﺶ ﺳﻄﺢ روان آﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺪود 48 ﻣﯿﻠﯿﺎرد ﻣﺘﺮﻣﮑﻌﺐ در ﺳﺎل و از ﻃﺮﻓﯽ اﻓﺰاﯾﺶ دﺷﺖﻫﺎي ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ ﺑﻪ 355 دﺷﺖ و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف ﺳﺮاﻧﻪ ﻣﺼﺮف آ ﺑﻪ ﮐﻤﺘﺮ از 1000 ﻣﺘﺮﻣﮑﻌﺐ در ﺳﺎل، ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﺳﺎلﻫﺎي آﯾﻨﺪه را دﭼﺎر ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ. در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ ﺑﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ ﻣﺤﺼﻮﻻت زراﻋﯽ و ﺑﺎﻏﯽ اﺻﻼح ﺳﯿﺎﺳﺖ ﮔﺬاريﻫﺎ، اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺎراﺋﯽ ﻣﺼﺮف ﻧﻬﺎده ﻫﺎ، اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﻬﺮه وري آ ﺑﺎﯾﺪ ﺟﺪي ﺗﻠﻘﯽ ﺷﻮد. در ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت، اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺪرﯾﺠﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑﺎﯾﺪ از ﻃﺮﯾﻖ راﻫﺒﺮدﻫﺎي ﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي ﺧﺎص ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺷﻮد ﮐﻪ در آن ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از راﻫﺒﺮدﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺮداﺷﺖ آ ، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻮاد ﻣﻐﺬي ﮔﯿﺎﻫﺎن، ﺳﺎزﮔﺎري ﺑﺎ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﯽ، ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت )ﻣﺜﻼ ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ... ﺗﻨﻬﺎ راﻫﺒﺮد ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ. ﻋﻼوه ﺑﺮ ﮐﻤﺒﻮد آب، ﺧﺎك در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺸﮏ اﻏﻠﺐ از ﻧﻈﺮ ﻣﻮاد آﻟﯽ ﺿﻌﯿﻒ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﻬﺮه وري ﮐﻢ ﮔﯿﺎه و ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﮐﻢ ﺷﺪن ﻣﻮاد آﻟﯽ و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺮﺧﯽ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ، در ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ ﻣﺼﺮف ﺳﺮاﻧﻪ آ آﻧﻬﺎ ﮐﻤﺘﺮ از 1000 ﻣﺘﺮﻣﮑﻌﺐ در ﺳﺎل و ﺳﺮاﻧﻪ ﻣﺼﺮف آ آﺑﯽ ﮐﻤﺘﺮ از 1300 ﻣﺘﺮﻣﮑﻌﺐ در ﺳﺎل ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺗﺎ ﺳﺎل 2050 ﺑﺎ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎر ﺟﺪي ﻣﻮاﺟﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ. در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آ ﺳﺒﺰ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻨﻄﻘﻪ رﯾﺸﻪ و ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﮐﺮدن اﻫﻤﯿﺖ آ ﺧﺎك در ﺣﻮزه وﺳﯿﻌﯽ از زراﻋﺖ دﯾﻢ، ﻣﺮاﺗﻊ و ﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎ )درﺧﺘﺎن ﻣﺜﻤﺮ و ﻏﯿﺮﻣﺜﻤﺮ ﺑﺴﯿﺎر ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ. اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﺑﺎ آ ﮐﻤﺘﺮ ﺗﻨﻬﺎ درﺻﻮرﺗﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻬﺮه وري آ ﺳﺒﺰ را اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﯿﻢ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﺗﺒﺨﯿﺮ ﻏﯿﺮﻣﻮﻟﺪ و ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزي ﺗﻌﺮق ﺗﻮﻟﯿﺪي اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻣﻨ ﻈﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ از آ ﺳﺒﺰ، روش ﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺖ و ﺣﻔﻆ آ در ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي دﯾﻢ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﺧﯿﺮ در ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮐﺸﺎورزي دﯾﻢ ﮐﺸﻮر ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﻨﺶ ﺧﺸﮑﯽ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ دﯾﻢ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺎوريﻫﺎي ﺑﻪﻧﮋادي، ﺑﻪزراﻋﯽ و ﻧﻈﺎم ﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ زراﻋﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻬﺮه وري از آ ﺳﺒﺰ را ﺣﺪاﻗﻞ 15 اﻟﯽ 35 درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ داد. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻫﻤﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ در ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﺘﻌﺪ دﯾﻢ، ﻣﯿﺰان اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺤﺼﻮﻻت زراﻋﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺎوري ﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ ﺑﯿﺶ از دو ﺑﺮاﺑﺮ روشﻫﺎي ﺳﻨﺘﯽ و ﻣﺘﺪاول اﺳﺖ. ﻣﺤﺼﻮﻻت زراﻋﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه از آ ﺳﺒﺰ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﻣﺤﺼﻮل ﺳﺎﻟﻢ و ﻋﺎري از آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ و از اﯾﻦ ﻧﻈﺮ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﺗﻐﺬﯾﻪ و ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ دارﻧﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺻﻼح ارﻗﺎم ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ آ و ﻫﻮاﯾﯽ دﯾﻤﺰارﻫﺎ، ﺳﺎزﮔﺎري ﺧﺼﻮﺻﯽ، ﮐﺸﺎورزي ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ، ﮐﺸﺎورزي دﻗﯿﻖ، ﺗﺎﻣﯿﻦ و ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﻧﻬﺎدهﻫﺎ، اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻨﻮع ﻣﺤﺼﻮﻻت زراﻋﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﮐﺸﺖ در ﻣﻨﺎﻃﻖ دﯾﻢ، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﭘﻮﺷﺸﯽ و ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻠﻮﻓﻪ،ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﺎك، آﮔﺮوﻧﻮﻣﯽ ﺧﻮ، ﻧﻈﺎم ﻫﺎي زراﻋﯽ، ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺳﺎﻟﻢ، ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﻫﺎ و اداوات ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﯽ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧ ﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﻓﺮاﯾﻨﺪ اﻓﺰاﯾﺶ راﻧﺪﻣﺎن اﺳﺘﻔﺎده از آ ﺳﺒﺰ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ. ﻋﺮﺿﻪ ﺑﺎﺛﺒﺎت ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﺘﻀﻤﻦ ﭘﺎﯾﺪاري ﺗﻮﻟﯿﺪ و اﺳﺘﻤﺮار اﻣﻨﯿﺖ ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﻣﺮوزه ﻣﺘﺨﺼﺼﯿﻦ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ ﻏﺬا و ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن ﻫﺎ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺤﺚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻨﺴﺠﻢ در ﺣﻮز ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻏﺬاي ﮐﺎﻓﯽ و ارﺗﻘﺎء ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﭼﺎرﭼﻮ اﻣﻨﯿﺖ ﻏﺬا و ﺗﻐﺬﯾﻪ Food and Nutrition Security ﺑﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎي ﭘﯿﺶ روي ﻣﺘﻮﻟﯿﺎن ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺪل ﺷﺪه اﺳﺖ.