برهاني تازه بر اساس «انسان معلّق در فضا»ي ابن‌سينا با الهام از برهان دكارت بر اصالت نفس

آنچه هر انساني با واژۀ «من» از آن ياد مي‌كند چيست: نفس است يا بدن است يا هر دو؟ دكارت و ابن-سينا هر دو به ديدگاه اوّل ـ كه آن را «اصالت نفس» مي‌خوانيم ـ قائل‌اند و بر آن استدلال مي‌كنند. دكارت در گفتار در روش، در پيِ رسيدن به اصل «مي‌انديشم، پس هستم»، برهاني براي اثبات اصالت نفس اقامه كرده است كه سوئينبرن، فيلسوف دين معاصر، صورت منطقي آن را ارائه مي‌كند و سپس مي-گويد: اين استدلال تنها اثبات مي‌كند كه نفس «شرط كافي» براي وجود داشتن «من» است و نه شرط لازم. از اين‌رو، خودش تقريري نو از آن ارائه مي‌دهد كه به باور او «شرط لازم بودن» وجود نفس را نيز ثابت مي‌كند. ولي به نظر مي‌رسد در تقرير او نيز برخي از اشكال‌ها همچنان باقي مانده است. در اين مقاله، ابتدا برهان دكارت و نيز تقرير نوين سوئينبرن را گزارش، و سپس آن را نقد و ارزيابي مي‌كنيم. آنگاه برهان «انسان معلق در فضا»ي ابن‌سينا را معرّفي، و آن را با برهان دكارت مقايسه مي‌كنيم و در پايان، تقريري از برهان انسان معلق در فضاي ابن‌سينا كه مي‌توان آن را «برهاني نوين بر اصالت نفس با الهام از سخنان ابن‌سينا، دكارت و سوئينبرن» ناميد، ارائه مي‌دهيم كه به نظر مي‌رسد از برهان دكارت و تقرير سوئينبرن ساده‌تر و استوارتر، و از اشكال‌هاي يادشده مصون است.