ادا و قضاي نماز بيماران كرونايي فاقد طهورين بر مبناي مذاهب فقهي

راجع به وضعيت بيماران كرونايي كه وضعيت بيماري آنها وخيم است و امكان حصول طهارت مائيه و ترابيه ندارند مباحث مختلفي قابل طرح است كه يكي از مهمترين اين موارد، وضعيت تكاليف شرعي آنها مانند نماز است. نكته مسلم اين است كه تكاليفي كه بر حسب اوامر مولي بر عهده انسان قرار داده شده است بايد به گونه اي انجام شود كه مقرّب و مورد پسند او واقع شود. بدون ترديد آنچه كه مي تواند انسان را به اين هدف برساند انجام تكليف در وقت تعيين شده براي اقامه فريضه است كه به آن ادا مي گويند. حال اگر اين مرتبه از انجام تكاليف ميسر نگرديد بايد مرتبه نازل آن يعني قضاي نماز انجام پذيرد. اين قضيه در مورد تمامي مكلفان صدق مي كند، اما در خصوص بيماران كرونايي كه حالت وخيم بيماري آنها موجب شده اساساً نتوانند حصول طهارت كنند، بايد دانست كه آيا عليرغم عجز از حصول طهارت، اداي نماز در وقت فريضه به هر شكلي كه توان اقامه آن را دارند، واجب است؟ اگر اداي نماز واجب نيست، آيا قضاي آن پس از رفع حالت ويژه و وخيم بيماري واجب است يا نه؟ فقهاي مذاهب در اين مسئه بر يك نظر نيستند. برخي از فقيهان اهل سنت و نيز علامه حلي از ميان فقهاي اماميه در چنين وضعيتي نماز را اداءَ ساقط دانسته و قضاي آن را هم واجب نمي‌دانند، در حالي كه برخي، هيچ يك از ادا و قضا را ساقط نمي دانند. برخي ديگر كه مشهور و متأخرين فقهاي اماميه نيز در اين زمره اند اداي نماز را به دليل فقدان شرط ساقط دانسته اند؛ ليكن قضاي آن را پس از بر طرف شدن عذر به دليل عمومات وارده در اين باره، ثابت و واجب دانسته‌اند. در اين نوشتار، ضمن بررسي اين ديدگاه‌ها، نظريه‌اي كه مطابق با اصول و مباني فقهي است برگزيده خواهد شد