نقش و جايگاه زنان در هنر اسلامي و موسيقي

مواجهه ي تمدن اسلامي- ايراني با تمدن مدرن غربي پرسش ‎هاي متعددي فراروي انديشمندان حاضر در گستره ي تمدني اسلامي- ايراني نهاد. از جمله اين پرسش ‎ها جايگاه انسان و نقش آن در ساخت جامعه است. در اين ميان، هنر كه بُعد معنوي تمدن ‎ها و جلوه ‎گر تحول هاي دروني آن ‎هاست، معيار مناسبي براي سنجش جايگاه و نقش انسان در آن تمدن ‎هاست. اين مقاله برآن است تا به مقوله ي جايگاه زن در هنر اسلامي بپردازد و جايگاه و نقش زنان در عرصه موسيقي چگونه بازتاب پيدا كرده‌است .در هنر اسلامي، كه متأثر از روي كرد تعالي ‎گرا در ديدگاه اسلامي است و فلسفه ي اصلي آن تعالي و كمال است، زن نيز به سمت تكامل سوق مي ‎يابد و از حالت ابزارگونه خارج مي ‎شود. لازم به ذكر است كه به طور كلي رابطه ميان زن و هنر از سه منظر قابل طرح است: زن به مثابه ي خالق آثار هنري؛ زن به مثابه ي ناظر و مخاطب آثار هنري؛ و نهايتاً زن به عنوان موضوع و نماد در آثار هنري كه در اين مقاله به زن از منظر سوم يعني به عنوان موضوع در آثار هنري مدرن و اسلامي پرداخته مي ‎شود و اين دو روي كرد به لحاظ مباني مورد مقايسه قرار مي ‎گيرد. هنر زيبايي شناسي، امري است كه در نظام اجتماعي شكل گرفته و با پسند جامعه (آن هم با توجه به شرايط اجتماعي) ارزش پيدا مي‎ كند و يا اينكه ارزش آن تغيير و تبديل مي يابد. هنر موسيقي در ايران سابقه‌اي طولاني دارد.  اين پژوهش سعي دارد به اين پرسش اساسي پاسخ دهد كه. روش پژوهش از نوع روش‌هاي كيفي است، ابزار گردآوري داده در اين پژوهش مصاحبه­ي عميق بوده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد موسيقي براي زنان رسانه‌اي است كه ضمن آنكه مي‌تواند مسائل و مشكلات زنان را منعكس كند بلكه بالاتر از آن زنان مي‌تواند با ورود به ميدان توليد موسيقي و با قرار دادن پيام‌هاي انساني و برابري‌خواهانه در درون آثارشان هم عامل آگاهي‌بخش جامعه باشد و هم از طريق تغيير در جهان‌بيني مردمحورانه­، انسان‌ها را به‌سوي جهاني برابرتر سوق دهد. موسيقي براي زنان تنها بازتاب وضعيت موجود نبوده، بلكه در خلق جهاني تازه، فارغ از انسدادهاي اجتماعي تاريخي، ياري‌رسان  آنها بوده است.