نقش فرهنگ و ادب فارسي در جريان سازي فرهنگي بالكان

شبه‌ جزيره بالكان در جنوب شرقي اروپاست و از شمال غربي با درياي آدرياتيك، در جنوب غربي با درياي يونان، در جنوب با درياي اژه، در شرق با تنگه‌هاي تركيه و با درياي سياه در شمال شرقي هم‌مرز است. تنوع قومي يكي از شاخص‌ترين خصوصيات اجتماعي و سياسي منطقه است زبان هاي اسلاوي صربي تركي روسي و كرواتي در آن شايع است. بوسني به عنوان «دروازه» اصلي ورود واژه‌هاي فارسي به بالكان است به همين دليل زبان مسلمانان بوسنيايي بيش از هر زبان ديگري تحت تاثير زبان ‌هاي شرقي به خصوص فارسي است. بسياري از شعرا و نويسندگان بوسني زبان «فارسي»، «عربي» و «تركي» را به عنوان «زبان مادري» پذيرفتند و آثار گرانقدر و با ارزشي را خلق كردند. در بوسني 400 شاعر به زبان فارسي شعر سروده‌اند. علاوه بر بوسني از رهگذر فرمانروايي عثماني، زبان فارسي در سرزمين آلباني نيز گسترش يافت. به ‏دليل هم‏‌ريشه بودن زبان آلبانيايي با زبان فارسى، كه آن نيز از ريشه هند و اروپايى است و همچنين به‏ دليل حضور عثمانيان در آلبانى و نفوذ ادبيات فارسى در آن كشور، كلمات مشتركى ميان فارسى و عربى و آلبانى به‏ خصوص در امور دينى مي‌توان يافت. شخصيت هاي بزرگ ادبي مثل سودي، نعيم فراشري، محمد نرگسي، ثابت اوژيچانين، شمس الدين سامي از اين منطقه برخاسته اند. گسترش زبان و ادبيات فارسي نقش اساسي در جريان سازي فرهنگي بالكان داشته است. به گونه اي كه شخصيت هاي فرهنگي ايراني مثل سعدي و مولوي و حافظ به عنوان حلقه واسط بين دو حوزه جغرافيايي فرهنگي، مطرح هستند.