نقش مؤلفه‌هاي مديريتي حاكميت در شكوفايي يا افول تمدن اسلامي بررسي تطبيقي حاكميت امام علي (ع)و معاويه ابن ابي سفيان

حكومت امري فطري است و شريعت اسلام و صريح قرآن كريم نيز، آن را نياز اساسي بشر دانسته، و بر ضرورت تشكيل آن تاكيد دارند. هدايت انسانها بسوي خدا، اجراي فرامين و حدود الهي، اقامه قسط و عدل، رها نمودن از اسارت و بندها، از جمله مهمترين اهدافي است كه بايد درجوامع بشري، توسط دستگاه حكومتي تحقق عيني يابد. اين پژوهش با روش تاريخي- تحليلي و به شيوه كتابخانه‌اي، درصدد واكاوي شيوه‌هاي حكمراني علي بن ابي طالب و معاويه بن ابي سفيان، است. بررسي دوران حكومت علي بن ابي‌طالب به عنوان چهارمين خليفه مسلمانان(از ديدگاه اهل سنت) درصدر اسلام ازسال ۳۵تا۴۰ قمري(۶۵۶–۶۶۱ ميلادي)، و حكومت معاويه بن ابي سفيان باعنوان استاندار شام در سال‌هاي41تا60(662-681 ميلادي)، نشان از اتخاذ شيوه‌هاي خاص خود درحكمراني دارد. علي شيوه‌هايي چون: پايبندي به قرآن و سنت پيامبراسلام، مبارزه با فساد، رعايت مساوات در توزيع بيت‌المال، عزل و نصب كارگزاران حكومتي براساس تقوا و شايسته سالاري، عدم تفاوت ميان عرب و غير عرب و غير مسلمانان؛ و معاويه شيوه‌هايي چون: استفاده ابزاري از اصول ديني براي تثيبت خلافت، جعل حديث، برخورد و كنترل مخالفان، تشكيل حكومت سلطنتي و موروثي، در دوران حكمراني خود بر بلاد اسلامي برگزيدند، كه هركدام از اين شيوه‌ها سرچشمه‌اي ازنوع اعتقادات آنان داشت. معاويه بن ابي سفيان به پيروي از سلف خود بدنبال حفظ و تقويت حكومت خود و تبديل آن به امري سلطنتي و موروثي بود. اماعلي بن ابي طالب به پيروي از پيامبر، درپي بسترسازي براي استحكام پايه‌هاي حكومت اسلامي براساس تعاليم قرآن و سنت، و حكومت بر دلها بود.