بررسي مباني اخلاقي ارتباط حاكمان با زيردستان از ديدگاه امام علي (ع)

چگونگي برخورد و ارتباط حاكم با زيردستان خود، از جمله مباحث مهمي است كه در دين و سياست مورد توجه و بررسي قرار مي‌گيرد كه در اين ميان اخلاق داراي جايگاه ويژه‌اي است . مباني اخلاق از ديدگاه حضرت علي (ع) اولويت اول حاكم مسلمان است و قبل از پرداختن به دستورات حكومتي و سياسي و نظامي به اخلاق اسلامي توصيه شده است. نه تنها در متون اسلامي بلكه اين مطلب مورد توجه اسلام‌شناسان و مستشرقين جهاني و غربي قرارگرفته است. ابتناي اخلاق بر دين است و تأكيد شده است كه دين مي‌تواند بهترين ياريگر اخلاق حاكم مسلمان باشد. يكي از ياري‌هاي دين به اخلاق آن است كه مي‌تواند با ارائه الگوها و اسوه‌هاي اخلاق امكان‌پذير بودن عمل به دستورات اخلاقي را به افراد و جوامع اثبات نمايد. بخش قابل توجهي از منابع اسلامي دربارة اخلاق است و نبي اكرم و ديگر پيشوايان ديني هركدام اسوه‌هاي عملي ارزش‌هاي اخلاقي هستند. از اين ميان امام علي (ع) از جمله چهره‌هاي شاخص و بارز به شمارمي‌آيد و بخش قابل توجهي از كتاب ارزشمندش دربارة حكمت عملي و اخلاقي است . در اين نوشتار سعي شده است كه مبناهاي اخلاقي ارتباط حاكمان مسلمان با زيردستان ازديدگاه حضرت علي (ع) بيان گردد ؛ و به خطبه‌هايي از نهج‌البلاغه كه در اين خصوص نگاشته شده است، اشاره شود . اميداست مورد توجه علاقه مندان قرارگيرد.