بررسي تأثير محروميت نسبي بر سرمايه اجتماعي در مناطق مرزي ، مطالعه موردي: استان سيستان و بلوچستان

سرمایه اجتماعی از عوامل كلیدی در توسعه پایدار سكونتگاه های انسانی به ویژه در مناطق حاشیه ای و مرزی كه از لحاظ امنیتی و اقتصادی با چالش های متعددی مواجه هستند، محسوب می شود. مرزهای جنوب شرق كشور نه تنها از این قاعده مستثنی نیستند، بلكه با چالش های بیشتر و بحران زایی دست به گریبان هستند. از این رو، پژوهش حاضر تبیین تأثیر محرومیت نسبی بر سرمایه اجتماعی در سكونتگاه های مرزی استان سیستان و بلوچستان را هدف قرار داده است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی و همبستگی است. به دلیل گستردگی جامعه آماری، ۳۸۲ نفر از مردم محلی و ۱۳۶ نفر مدیر محلی به روش كوكران از میان شهرستان های میرجاوه، سراوان و زهك به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. داده های تحقیق با روش های آماری (SPSS) پردازش و تحلیل شد. یافته های پژوهش حاكی از آن است كه میزان محرومیت نسبی و میزان سرمایه اجتماعی اندكی بیشتر از حد متوسط به ترتیب با درجه (۳/۲۶) و (۳/۲۷) است و همبستگی معكوس و بالایی بین سرمایه اجتماعی و محرومیت نسبی (۰/۸۴۰ - ) برقرار است. بدین معنی كه افزایش محرومیت نسبی در كاهش سرمایه اجتماعی تا حد بسیار زیادی تأثیر داشته است. این مسأله بیانگر آن است كه در مناطق مرزی مورد مطالعه به مرزها و مناطق مرزی با رویكرد فرصت زایی و فرصت سازی توجه چندانی نشده است و بیشتر نگاه امنیتی و انتظامی در شیوه مرزداری این منطقه حاكم است. به همین خاطر، عملا معیشت و سایر ابعاد زندگی مرزنشینان در پیوند با امنیت و توسعه منطقه ای و ملی كمتر مورد توجه و تأكید قرار گرفته است.