معماري اسلامي در اندلس و مغرب اسلامي

Islamic architecture in Andalusia and the Islamic Maghreb

به سرزميني مي‌پردازيم كه پيشاني رويارويي اسلام و مسيحيت بود؛ اندلس، جايي كه بذر نفرت ميان بزرگترينِ اديان الهي در آن كِشت شد اما ثمره اي تواننده و بسيار مترقّي ببار آورد كه در خلاقيت ريشه داشت. زماني كه اروپا در گرداب تفتيش عقايد سرگرمِ مخالفت با علم بود، در اندلس عصري زرين پديد آمد كه محصول عقلانيت، ابتكار، تدبير و تلاشي بي وقفه بود. مسلمانان هر آنچه را كه بالندگي يك تمدن لازم دارد با خود آوردند، از كاغذ گرفته تا علومي كه تا آن زمان در محاق تاريك اروپا جايگاهي نداشت؛ از اخترشناسي و فلسفه تا فيزيك و رياضي كه با گونة اروپاييِ آن قابل درك نيست. اندلس از اين فرصت استفاده كرد تا در مقام حلقة ميان فرهنگ اسلام و فرهنگ غرب، طلايه دارِ پيشرفت‌هاي هم جانبه اي در فرهنگ، هنر، علم و فناوري باشد. معماران مسلمان در اندلس نمونه هاي تازه اي از عمارت هاي فخيم پديد آوردند و به تلافي تحريم نقاشي و پيكرتراشي، آنچنان در آرايه منديِ مساجد و كاخ ها كامياب شدند كه هنر اسلامي را در اروپا به مرتبتي بي همتا رسانند. مساجد و كاخ هاي قرطبه و غرناطه با مدد از مهارت هاي هنرمندان مسلمان، روحي تازه يافتند كه از وحدت و نظمي واحد مايه داشت و آن روح همانا اسلام و شعائر آن بود.