شهر كم كربن: از خاستگاه تا تعاريف و مقولات؛ يك مرور كوتاه نظري

امروزه، گرمايش جهاني و رشد كمبود انرژي به بزرگترين چالش هاي بشريت بدل شده اند. شهر بدون كربن، اصطلاح نوپديدي در دانش شهرسازي است. ريشه هاي پيدايش نخستين گونه از پروتوتايپ هاي كم كربن را بايد نه در قرن بيست و يكم بلكه در قرن بيستم ميلادي و صداهاي بلند جريانات محيط زيستي نيمه دوم آن قرن و متعاقب با پيدايش ادبيات گسترده پايداري و نيز پيدايش دانش طراحي شهري در سطح جهان دنبال نمود. در اين زمينه، مفاهيم مشابه باغ شهرها، اكو سيتي ها يا بوم شهرها، شهر فشرده، شهر هوشمند، شهرهاي دانش بنيان و ياد گيرنده، شهر زيست پذير، شهر اكولوژيكي و شهر كم كربن ظهور يافته اند. از شهرها، معمولاً به عنوان سرزمين فرصت ها براي رويارويي با توليد كربن ياد مي شود كه اين مهم در كنفرانس COP21 و توافق پاريس در سال 2015 ميلادي نيز مورد تاكيد قرار گرفته است. شهر كم كربن، اكنون در بسياري از نقاط پيشرو جهاني در مقياس هاي مختلفي از واحد همسايگي گرفته تا مقياس محله اي در حال ساخت تدريجي است. اين مطالعه با رويكرد كيفي و با ماهيتي مروري- نظري از ابزارهاي اسنادي و مطالعات كتابخانه اي استفاده نموده است. نتايج، گوياي امكان نظم دهي به سير پيدايش و خاستگاه زماني شهر كم كربن به همراه ارائه يك مقوله بندي جامع هفت گانه از مقولات و اصطلاحات شامل توسعه كم كربن، اقتصاد كم كربن، سبك زندگي كم كربن، جامعه كم كربن، باهمستان كم كربن، محله كم كربن و شهر كم كربن و نيز تعاريف تطبيقي در اين حوزه است.