هم نشيني طبيعت و شهر به مثابه واكاوي معناي محيط در راستاي شهر پايدار

بيان مسأله: توسعه پايدار شهري كه از دهه 50 ميلادي در كشورهاي توسعه يافته و با هدف يافتن راه حل براي مشكلات محيط زيست آغاز گرديد، در سال هاي اخير به ابعاد ديگري از چالش هاي شهرنشيني از جمله، مسائل اجتماعي و اقتصادي نيز پرداخته است. از طرفي ديگر، سابقه تاريخي كشور ايران نشان مي دهد كه طبيعت همواره مورد احترام و پاسداشت مردم بوده و هموراه تلاش مي شده فارغ از محدوديت هاي جغرافيايي، به طريقي حفظ ، ابقاء و ايجاد گردد. باغ ايراني، گونه فضاي شهري است كه همواره به ابعاد تأثيرگذارش در زمينه محيط زيست و تعديل شرايط محيطي پرداخته شده و كمتر به ابعاد ناملموس آن از جمله؛ ويژگي هاي اجتماعي اش توجه گرديده است. با توجه به چالش هايي كه شهرهاي امروز در زمينه مسائل اجتماعي از جمله؛ بيگانگي و بي تفاوتي انسان نسبت به محيط كه ناشي از كم رنگ شدن عناصر معنا بخش آن بوده و وي را دچار سرگشتگي، افسردگي و بيماري هاي متعدد روحي و رواني گردانده است، پرداختن به الگوهاي بومي، از جمله باغ ايراني وبازخواني ارزش هاي ناملموس آن كه برخاسته از فرهنگ و شاخصه هاي انساني فضا است، مي تواند به ارتقاء مولفه هاي اجتماعي به عنوان يكي از اركان توسعه شهري پايدار توجه پرداختن بدان را بش از پيش آشكار سازد. هدف : هدف از اين پژوهش تبيين محتواي باغ ايراني به مثابه فضايي است كه در آن به ابعاد رويكرد توسعه پايدار، به ويژه بعد اجتماعي پرداخته شده است. روش پژوهش : در اين پژوهش از پارادايم پراگماتيسم و رويكرد شناختي و روان شناختي محيط بهره برده شده است. از اين رو روش پژوهش؛ كيفي و از نوع استدلال قياسي بوده كه بر پايه مرور متون و اسناد كتابخانه اي، مقالات، كتب، منابع تاريخي و تصويري، و همچنين مشاهدات ميداني استوار گرديده است. يافته ها : ساختار باغ ايراني، هويتي نظام مند است كه ارزش هاي معنايي در آن، به مثابه عنصر تقويت كننده رابطه انسان، محيط و جامعه، مطرح مي باشد. به بياني ديگر، فضاي باغ به مدد محتواي فرا كالبدي اش، مبدل به مكاني مي گردد كه حس تعلق، حضور، تعهد و مسوليت به مكان، در آن شكل گرفته و تا مرز فداكاري نسبت بدان گسترش مي يابد. از اين رو، باغ ايراني نه فقط به عنوان طبيعت انسان ساخت تعديل كننده شرايط محيط زيست و اقليم ، بلكه به مثابه فضايي داراي غناي فرهنگي و تاريخي كه سبب ارتقاء ويژگي هاي اجتماعي شهروندان مي شود، حائز اهميت است.