مدل مفهومي زيبايي شناسي مبتني بر ادراك و ارزيابي محيط

باتوجه به اين امر كه هر نوع مداخله در محيط، در جهت رفع نيازها و تأمين محيطي بهتر براي افراد است، داشتن معياري براي طراحي مناسب ويژگي هاي محيط براساس ارزيابي كاربران ضروري مي نمايد. براين اساس هدف پژوهش، ارائه مدلي مفهومي زيبايي-شناسي مبتني بر ادراك و ارزيابي افراد بود. در اين راستا از روش تحليل محتواي اسناد و منابع مرتبط با موضوع پژوهش استفاده شد. مدل-ها و تئوري هاي مختلف در زمينه زيبايي شناسي و ادراك و ارزيابي محيط و همچنين ويژگي هاي مختلف محيط بررسي شدند. مطالعات نشان دادند كه مي توان ويژگي هاي محيط را به سه دسته روان شناختي، سازماني و معنايي تقسيم نمود. ويژگي هاي روان شناختي كيفيت-هاي فرمي اشياء مانند شدت، اندازه و رنگ يا ويژگي هايي كه مي توانند كمي شوند، هستند. ويژگي هاي سازماني هم آنچه كه ديده مي-شود و هم چرايي ترجيح الگوهاي خاص را توضيح مي دهد. ويژگي هاي معنايي به تعبيري ذهني هستند؛ بنابراين ويژگي اشياء نيستند، بلكه ويژگي هايي كه انسان درك مي كنند را دارند. از ميان مدل هاي مطروحه، مدل رديس تمام مراحل فرآيند شناختي از ادراك تا شناخت را با توجه به ويژگي هاي محرك و مشاهده كننده درنظرگرفته است و همچنين هر دونوع زيبايي شناسي بيولوژيكي، جهاني و فردي و متنوع را توضيح داده است. در راستاي هدف پژوهش، اين مدل با افزودن ويژگي هاي روان شناختي، سازماني و معنايي محيط تكميل گرديد. مدل مفهومي پيشنهادي مي تواند ويژگي هاي مطلوب و نامطلوب محيط را به تفكيك روان شناختي، سازماني و معنايي مشخص سازد و بدين ترتيب به طراحان و برنامه ريزان شهري در ارائه طرح هاي مناسب براي محيط هاي مختلف ياري رساند.