مطالعه و بررسي رويكرد آينده پژوهي در توسعه پايدار شهري قرن20

در مقاله حاضر به بررسي شهر از ديدگاه رويكرد آينده پژوهي پرداخته ايم به همين منوال؛ شهر را مي توان پيچيده ترين ساخته بشر دانست كه طي تاريخ، مراحل مختلف رشد خود را طي كرده است. شهرهاي معاصر كه بيشتر جمعيت كره زمين را در خود جاي داده اند، تحت تاثير متغيرهاي گوناگون، مراحل رشد خود راطي كرده و در فرآيند گذر زمان، تغييرات زيادي را تجربه كرده اند كه شدت تغييرات در اواخر قرن بيستم و اوايل قرن بيست و يكم به حدي است كه ديگر، رويكردهاي رايج برنامه ريزي پاسخگوي اين تحولات نيست. پيچيدگي و عدم قطعيت عوامل موثر در توسعه آتي شهرها و گستردگي دامنه متغيرهاي تاثير گذار از سطح محلي تا سطح جهاني، نياز به اتخاذ رويكرد و تفكري نوين در برنامه ريزي شهري را آشكار مي كند . آينده پژوهي بعنوان دانشي نوپا كه مي توان آن را شكل تكامل يافته برنامه ريزي راهبردي دانست، در سال هاي اخير به شدت براي پاسخگويي به شرايط عدم قطعيت، پيچيدگي، درهم تنيدگي ابعاد مختلف موضوعات و ترسيم دورنماي آينده سيستم ها بكار برده مي شود. آينده پژوهي در حيطه برنامه ريزي شهري و بررسي سيستم هاي شهري، تاكنون آنچنان كه بايد مورد بر رسي قرار نگرفته و مباني علمي اندكي در اين ارتباط وجود دارد. با اين وجود پتانسيل هاي آينده پژوهي و مسائل عمدتا نيمه ساختار يافته و بدون ساختار در برنامه ريزي شهري، دليل بر امكان استفاده از برنامه ريزي بلند مدت، تفكر راهبردي و رويكرد آينده پژوهي در برنامه ريزي توسعه شهري است. گرچه مفهوم توسعه پايدار ذاتا مرتبط به آينده است، ميتوان گفت كه با به بلوغ رسيدن مفهوم توسعه پايدار، رابطه آن با آينده پژوهي قويتر شده است. پيوند توسعه پايدار و آينده پژوهي در ارزيابي مطلوبيت آينده هاي ممكن در فرآيند آينده پژوهي نمايان ميشود جاييكه هدف از آينده پژوهي تلاش براي تبديل جهان به مكاني بهتر براي زندگي، سود رساني به مردم حفظ و گسترش آن دسته از ظرفيت هاي كره زمين است كه به پايداري حيات در آن كمك ميكنند. با توجه به پيچيدگي و تعدد عاملان محيطي وجود عدم قطعيت هاي متعدد، جهت حصول به توسعه پايدار، آينده پژوهي با رويكرد هنجاري بعبارتي طراحي و ساخت آينده و ايجاد چشم انداز مطلوب در يك فرآيند مشاركتي كه با يادگيري دائم عموم همراه است، اهميت زيادي پيدا ميكند.