نقش جانمايي تالاب ها بر كنترل سيلاب در مقياس حوضه آبريز (مطالعه موردي: حوضه رودخانه آق‌سو)

از راهكارهاي كنترل سيلاب در حوضه آبريز رودخانه، استفاده از تالاب ها (بصورت ذخيره گاه هاي آبي انسان ساخت يا احياي مناطقي كه قابليت ذخيره سازي آب را دارند) است. اين مقاله به بررسي اثر جانمايي تالاب ها در بالادست و پايين دست حوضه بر كنترل سيل شهر كلاله، در انتهاي حوضه آبريز رودخانه آق‌سو در استان گلستان مي پردازد. مدلسازي سيلاب حوضه براي دو سناريو (1- شرايط موجود، و 2- جانمائي تالاب ها در بالادست و پايين دست حوضه) انجام شده است. از مدل HEC-HMS براي مدلسازي هيدرولوژيكي، و از مدل HEC-RAS براي مدلسازي هيدروليكي حوضه استفاده شد. تعداد هفت تالاب در نيمه بالايي و شش تالاب در نيمه پاييني حوضه، با حداكثر ارتفاع 2/1 متر و حجم ذخيره همسان با مجموع 445000 متر مكعب جانمائي گرديد. نتايج شبيه سازي نشان داد كه تالاب هاي بالادست به علت تاثير بر روي زمان تاخير جريان آبراهه، نقش موثرتري در كاهش مساحت پهنه سيلاب، عمق و مدت دوام سيل در پايين دست حوضه دارند. اثربخشي تالاب ها قابل توجه بوده، و تالاب هاي پايين دست و بالادست حوضه به ترتيب سبب كاهش 18و 39 درصدي مساحت پهنه سيلاب در ناحيه شهري كلاله گرديده است.