چالش هاي منطقه گرايي ايران در رقابت هاي منطقه اي پيرامون

یكی از راهكارهای گسترش همكاری در جهان، همگرایی با استفاده از الگوی منطقه گرایی است. در نظم موجود منطقه ای و جهانی، امنیت ملی هر كشور از طریق تلاش آن دولت و ملت برای كسب و افزایش ثروت ملی راحت تر ممكن می شود تا از مسیر تلاش برای ساخت و تجمیع امكانات سخت افزای تأمین امنیت ملی و این اصل اساسی امروز از طریق همكاری منطقه ای و در ادامه با تعامل و وابستگی متقابل جهانی ممكن و میسر می شود تا با گام های انفرادی و بدون همكاری و پشتیبانی منطقه ای و جهانی، بر همین اساس در چند دهه اخیر و خصوصاً از دهه هشتاد میلادی به بعد، بسیاری از كشورهای دنیا با اتخاذ رویكرد منطقه گرایی و شكل دادن به تجارب موفقی در این راستا، زمینه انگیزش سایر كشورهای دنیا به گسترش منطقه گرایی را نیز فراهم نموده اند. جمهوری اسلامی ایران هم به عنوان كشوری تاثیرگذار، با موقعیت ژئواستراتژیك، با درك این ضرورت، با پایان یافتن جنگ تحمیلی و روی كار آمدن دولت سازندگی تاكنون، گرایش منطقه گرایی و همگرایی منطقه ای را متناسب با اهداف و آرمانهای خود با فراز و نشیب هایی، در دستور كار داشته است. اما شرایط خاص این كشور و تهدیدات امنیتی كه همواره متوجه جمهوری اسلامی ایران بوده است، سبب گردیده كه رویكرد منطقه گرایی ایران همواره با صبغه و برتری گرایش های امنیتی و سیاسی دنبال گردد، حال آنكه تجارب موفق منطقه گرایی در دنیا با برتری دستور كارهای اقتصادی، نرم افزارانه و غیر امنیتی بوده است كه در این پژوهش علاوه بر بررسی جنبه های مختلف منطقه گرایی، دلایل ناتوانی ایران در ساخت یك نظام منطقه ای از بعد درونی و همچنین از بعد منطقه ای در مناطق پیرامونی مورد بررسی قرار گرفته است. هدف این پژوهش شناسایی و بررسی موانع و چالش های متعدد فرآیند منطقه سازی ایران در فضای پیرامونی اش نظیر آسیای مركزی، قفقاز، آسیای جنوبی و خلیج فارس است.