تأثير باد بر توليد رواناب و هدررفت خاك ناشي از فرسايش بين‌شياري

The Effect of Wind on Runoff Generation and Soil Loss due to Interrill Erosion

فرسايش خاك توسط آب يكي از دلايل اصلي تخريب زمين است. شناسايي مجموعه عوامل مؤثر در فرسايش خاك براي مهار آن ضروري است، ولي تاكنون به اثر باد بر قطرات باران در حال ريزش توجهي نشده است. ازاين‌رو، پژوهش حاضر باهدف بررسي تعامل باران و باد بر فرسايش بين‌شياري در شرايط آزمايشگاهي در حوزه آبخيز كجور واقع در استان مازندران انجام‌شده است. به همين منظور از سه كرت آزمايشگاهي با ابعاد 5/0×1×6 متر در شيب حدود 30 درصد و شدت بارندگي تقريبي 50 ميلي‌متر بر ساعت با دوام 30 دقيقه و دو سرعت باد مخالف شيب حدود سه و شش متر بر ثانيه استفاده شد. نتايج نشان داد كه ميانگين حجم رواناب در شرايط هواي آرام و سرعت‌هاي سه و شش متر بر ثانيه به ترتيب برابر 114/95، 123/89و 120/59ليتر بوده است. ضريب رواناب نيز به ترتيب برابر 108/33، 114/20و 111/27درصد بوده است. ميانگين هدررفت خاك در شرايط هواي آرام و سرعت‌هاي سه و شش متر بر ثانيه به ترتيب برابر 1933/88، 2107/25و 2858/58گرم بر مترمربع بوده است. غلظت رسوب نيز به ترتيب برابر 142/20، 212/69و 410/13گرم بر ليتر بوده است. نتايج تأييد نمود كه باران متأثر از باد بر مؤلفه‌هاي فرسايش خاك و رواناب نقش قابل‌توجهي داشته است. نتايج پژوهش حاضر، تحليل‌هاي مفيدي براي مدل‌سازي صحيح فرآيند فرسايش آبي در مناطق متأثر از باد قرار مي‌دهد.