مدل مفهومي آبخوان‌هاي معلق و دانش بومي شناسايي و بهره‌برداري از منابع آب زيرزميني ارگ‌ ريگ‌بلند كاشان

Perched aquifers Conceptual model and indigenous knowledge to identify and exploit groundwater resources in Kashan’s Rigbland Erg

با توجه به وجود آبخوان‌هاي معلق در ارگ ريگ‌بلند كاشان و سابقه بهره‌برداري بالغ بر 5 قرن و نبود شناخت كافي از نحوه شكل‌گيري اين آبخوان‌ها، و دانش بومي شناسايي، بهره‌برداري و حفاظت از آن‌ها، در اين پژوهش تلاش شده است با استفاده از جمع‌آوري مطالعات پيشين و همچنين انجام بازديدهاي ميداني، مدل مفهومي شكل‌گيري اين آبخوان‌ها و همچنين دانش بومي استفاده از اين منابع آب زيرزميني ارائه شود. نتايج نشان مي‌دهد كه عامل شكل‌گيري آبخوان‌هاي معلق در ارگ ريگ‌بلند وجود ميان لايه‌هاي رسي- مارني است كه با ذخيره آب حاصل از بارش بر روي اين لايه‌هاي عدسي شكل، آبخوان‌هاي معلق شكل گرفته‌اند. عموماً كشاورزان از وجود برخي علائم سطحي مانند رشد درخت پده جهت شناسايي اين آبخوان‌ها استفاده مي‌كنند. با توجه به نتايج بدست آمده، در منطقه چاله سنبك و چهارطاقي (غرب ارگ ريگ‌بلند) و در منطقه چاه عروس (شمال شرق ارگ ريگ‌بلند)، همچنان از اين منابع آب زيرزميني بدون هيچ‌گونه تجهيزات آبياري بهره‌برداري صورت مي‌گيرد. مهمترين محصول كشت شده در منطقه چاله سنبك و چهارطاقي هنداونه و در منطقه چاه عروس هندوانه و خرما مي‌باشد. مهمترين عامل تهديد كننده پايداري اين منابع آب زيرزميني، بهره‌برداري بيش از حد از اين منابع آبي در اين منطقه است.