زراعت ديم در زيست بوم بيابان با استفاده از توانمندي طبيعي تثبيت رطوبت در ماسه زارها

Rainfed agriculture in the desert ecosystem by using the natural ability to stabilize moisture in sand dunes

بيابانشينان از گذشته هاي بسيار دور به پتانسيل طبيعي ذخيره رطوبت در قشرهاي زيرين تپه هاي ماسه اي واقف بوده اند و از اين توانمندي در راستاي نوعي زراعت ديم بهره گرفته اند. هدف از ارائه اين تحقيق، مطرح ساختن دانش و تجربه‏هاي بومي متاثر از گرايش به فطرت انساني بيابان نشينان در خصوص بهره‏برداري صحيح از توانمندي منابع طبيعي در راستاي توسعه پايدار در زيست بوم هاي بياباني مي‏باشد. مبناي فعاليت ياد شده، مُبتني بر حفر چاله هايي به ابعاد متفاوت 10×10 تا 50×50 متر يا بيشتر و با توجه به وضعيت مورفولوژي تپه ‏هاي ماسه‏ اي به عمق‏هاي مختلف و حداكثر تا عمق 60 تا 100 سانتي‏متري سطح ايستابي آب هاي زيرزميني است. عمليات آماده‏سازي بستر كشت شامل: حفر گودال هائي با عمق 80 سانتي-متر و قطر 40 سانتي‏متر، با فواصل 5/1×5/1 متر و پُر نمودن آنها با مخلوط كود دامي و طيور است. در مرحله بعد، اقدام به كشت بذر صيفي جاتي همچون «هندوانه محلي»، «كدو» و سايرگونه‏هاي زراعي، ترجيحا با استفاده از بذر گونه هاي سازگار محلي و بومي مي‏نمايند. به اين ترتيب در شرايط زيست بوم گُستره ماسه زارهاي بياباني، نوعي زراعت ديم بدون استفاده از سيستم آبياري و يا آبياري تكميلي و مُتكي بر دانش بسيار ژرف زيستمندان خَلاق انجام مي گيرد. ابتكارات و تجربيات بيابان-نشينان در راستاي بيابان داري و تعامل با اكوسيستم بيابان، متاثر از برقراري ارتباط منطقي در راستاي انتخاب راه همزيستي مسالمت آميز در محيط بيابان بوده است. بديهي است با ارائه اين تحقيق ميداني در عرصه بيابان هاي آران و بيدگل، نقاط قوت و ضعف موضوعات ياد شده در معرض قضاوت و هم انديشي فرهيخته گان، تبيين خواهد شد.