برآورد و مقايسه تغييرات ضريب زبري در سيلاب‌هاي حاصل از داده هاي آماري و سيلاب‌هاي ديرينه (مطالعه موردي: حوزه آبخيز سانيج-يزد)

Estimation and comparison of roughness coefficient changes in floods from statistical data and Paleo-Floods (case study: Sanij watershed - Yazd)

كمبود داده‌ها و اطلاعات لازم براي طراحي پروژه‌هاي آبخيزداري و مديريت سيلاب در اراضي خشك و نيمه-خشك يكي از مشكلات اساسي اين مناطق است. جهت افزايش دقت تخمين سيل، داده هاي آماري بلندمدت موردنياز است. تجزيه‌وتحليل سيلاب‌هاي ديرينه حل مناسب براي بررسي و مديريت خطر سيل است. هدف از پژوهش حاضر كه بر رودخانه سانيج يزد، واقع در مناطق خشك ايران مركزي صورت گرفته است، بررسي تغييرات ضريب زبري مانينگ در سيلاب هاي حداكثر با دوره بازگشت هاي مختلف مي باشد. به‌اين‌ترتيب ابتدا مقادير دبي حداكثر سيلاب در دوره بازگشت هاي 2، 5، 10، 25، 50، 100 و 250 ساله با بهره گيري از روش‌هاي توزيع آماري و تخمين سيلاب ديرينه برآورد گرديد. سپس ارتباط عمق جريان با ضريب زبري مانينگ به‌عنوان حساس ترين شاخص هيدروفيزيكي و هيدرومتري بستر از طريق حل معكوس معادلات مربوطه بررسي شد. نتايج نشان داد ضريب زبري مانينگ در سيلاب هاي مختلف ثابت نبوده و در رخدادهاي با عمق مختلف به‌صورت پويا تغيير مي كند. چنانچه در دبي هايي كوتاه‌مدت با عمق پائين تر از D90 بستر يا كمتر از 0.5 متر با افزايش عمق جريان روند كاهشي داشته و از 0.04 به 0.027 تقليل مي يابد و برعكس در سيلاب هايي با عمق بيشتر از D90 يا 0.5 متر كه معمولا از نوع جريان واريزه‌اي مي‌باشند روند صعودي داشته و از 0.025 به حدود 0.04 در ارتفاع 1.5 متر افزايش مي يابد.