بررسي الگوهاي مديريت شهري و تطبيق آن با كلان شهرهاي ايران

Examining urban management patterns and adapting them to Iran s big cities

در جهان امروز ، اداره امور شهرها متكي بر دولت هاي محلي دموكراتيك است. با گسترش روز افزون شهرنشيني در سال هاي اخير يافتن يك مدل مناسب با استفاده از تجربيات ديگر كشورها در عرصه مديريت سياسي شهرها راهكاري براي تجربه اندوزي است. چگونگي اداره شهرها شامل طيف وسيعي از عوامل و موضوعات مختلف و نحوه ارتباط ميان آن ها مي باشد. عواملي مانند نظام حكومتي، قدرت شورا و شهردار ، نحوه و روش انتخاب شهردار توسط شورا ، نحوه برقراري تعادل در رابطه شورا و شهردار ، مسئوليت پذيري مدير شهر و بي طرفي سياسي و ساير عوامل تعيين كننده ساختار و مدل مديريت شهري در كشورهاي مختلف است. موضوع مهمي كه در بررسي مدل هاي مديريت شهري بايستي مورد توجه قرار گيرد، در هم تنيدگي قلمرو هاي سياسي، اجرايي و تخصصي در سطح اداره شهرهاست. به لحاظ نظري معمولاً ميان قلمروهاي سياست و مديريت نوعي تفكيك و تمايز كاركردي صورت مي گيرد. در بررسي مدل هاي حكومت محلي و مديريت شهري دو حوزه آمريكا و اروپا داراي اهميت بالايي هستند به طوريكه بر ساير مناطق جهان تأثيرگذاري چشمگيري دارند. از بررسي مدل مديريت شهري در كلان شهرهاي ايران چنين برداشت مي شود كه نوع مدل مديريت شهري در ايران مدل شورا – مدير شهر است. تحليل الگوي مديريتي در ايران و ويژگي هاي آن، به ويژه انتصابي بودن شهردار، اسباب وابستگي شديد عناصر مدل مديريت شهري به ساختار كلان قدرت شده و اين روند به نوبه خود فقدان و كمبود نهادهاي مدني و مشاركت مردمي را تشديد كرده و همچنين موجب تبديل عرصه مديريت شهري به عرصه قدرت براي گروه هاي سياسي در سطح ملي شده است؛ از اينرو مدل شورا - شهردار قوي به عنوان الگوي مناسب توصيه مي شود. اين الگو به دليل رويكرد جمع گرايانه باعث كاهش نقش دولت مركزي در سطح ملي، تقويت جايگاه و نقش مديريت محلي كارآمد و اثر بخش را توصيه كرده و نيز باعث ارتقاي شاخص هايي چون اقتدار مديريت شهري، ثبات در مديريت شهري و تخصص گرايي در بدنه شهرداري خواهد شد و وابستگي به عناصر قدرت سياسي سطح ملي را كاهش داده و يا از بين مي برد. بدين ترتيب مدل شورا – شهردار قوي به منظور تقويت نهاد مديريت شهري و نيز مديريت واحد شهري براي كلان شهرهاي ايران بررسي شده است.