نقش سياست هاي مسكن در توسعه شهري برنامه هاي عمراني (با تأكيد بر برنامه سوم و چهارم قبل از انقلاب اسلامي)

The Role of Housing Policies in the Urban Development of Construction Plans (with Emphasis on the third and fourth plans before the Islamic Revolution)

مسكن به‌عنوان يك كالاي اقتصادي داراي ويژگي‌هايي است كه آن را از ساير كالاها متمايز مي‌كند، مسكن از يك‌سو مي‌تواند كالاي مصرفي باشد كه بعد از غذا و پوشاك مهم‌ترين نياز اساسي انسان و از سويي به‌عنوان كالاي غيرمنقول، بادوام و كالاي سرمايه‌اي محسوب مي‌شود كه سرمايه‌گذاري در آن قسمت وسيعي از دارايي خانوار به شمار مي‌رود و علاوه بر خانوارها براي بنگاه‌هاي اقتصادي نيز جذابيت خاصي دارد. هدف پژوهش حاضر بررسي سياست‌هاي مسكن در توسعه برنامه عمراني سوم و چهارم قبل از انقلاب اسلامي مي‌باشد. روش تحقيق حاكم بر پژوهش تاريخي- تحليلي با مطالعات اسنادي-كتابخانه اي مي‌باشد. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه هدف اصلي برنامه سوم در زمينه مسكن، ساخت خانه‌هاي ارزان‌قيمت براي طبقه كم‌درآمد بود. اين هدف فقط جنبه كيفي داشت و ازلحاظ كميت پيش‌بيني خاصي صورت نگرفته بود. شش درصد از كل اعتبارات پرداختي طي برنامه سوم به ساختمان و خانه‌سازي اختصاص يافت كه معادل 12/2ميليارد ريال گرديد. در برنامه عمراني سوم اقداماتي ازجمله ايجاد خانه‌سازي سازماني كه به‌منظور تشويق كارمندان دولت، ساخت خانه‌هاي ارزان‌قيمت كه به‌منظور ايجاد محيطي سالم و حفظ بهداشت عمومي، پرداخت وام جهت ساختمان خانه‌هاي خصوصي صورت گرفت. در برنامه چهارم عمراني، سياست ساخت خانه‌هاي ارزان‌قيمت در كنار هدف‌هاي ديگري چون تجهيز سرمايه‌هاي خصوصي، افزايش سرمايه بانك رهني جهت اعطاي وام به بخش خصوصي، ايجاد ارتباط بين مسكن و شهرسازي در قالب طرح‌هاي ملي نوسازي محلات و خانه‌هاي فرسوده موردتوجه واقع شد.

As an economic good, housing has characteristics that distinguish it from other goods, on the one hand, housing can be a consumer good, which is the most important basic human need after food and clothing, and on the other hand, it can be considered as an immovable, durable and capital good that invests in It is considered a large part of the household property, and besides households, it is also particularly attractive for economic enterprises. The purpose of the current research is to investigate the housing policies in the development of the third and fourth construction program before the Islamic revolution. The ruling research method is historical-analytical research with documentary-library studies. The results of this research show that the main goal of the third program in the field of housing was to build low-cost houses for the low-income class. This goal had only a qualitative aspect and no special prediction had been made in terms of quantity. Six percent of the total credits paid during the third program were allocated to building and house construction, which was equal to 12.2 billion Rials. In the third construction program, measures such as the creation of a house building organization to encourage government employees, the construction of low-cost houses in order to create a healthy environment and maintain public health, and the payment of loans for the construction of private houses were made. In the fourth construction plan, the policy of building low-cost houses was considered along with other goals such as mobilizing private funds, increasing the capital of the mortgage bank to grant loans to the private sector, establishing a connection between housing and urban development in the form of national plans for the renovation of neighborhoods and dilapidated houses.