درآمدي بر تاريخ شفاهي بلوچستان

در سال‌هاي گذشته، سازوكار تاريخ شفاهي در جريان گردآوري داده‌هاي تاريخي و معرفي رويكردهاي نوين به گذشته، درميان قشر فرهيخته و محققان داخلي حوزه علوم انساني به‌ويژه تاريخ، به‌تدريج شناخته شده است. انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي دو عرصه مهم ظهور و بروز تاريخ شفاهي در ايران بوده است. از سوي ديگر، تاريخ سياسي نيز در تيررس كاربران تاريخ شفاهي و شفاهي‌كاران قرار گرفته است. در مكاتب نوين تاريخنگاري محلي هم از اين مكانيسم به وفور استفاده مي‌شود. در اين ميان، پرسش اين است كه باتوجه به ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد سرزمين، تاريخ و مردم بلوچستان، آيا مي‌توان از اين روش علمي در حوزه‌هاي مختلف تاريخنگاري مكران استفاده كرد؟ حوزه‌ها و موضوعات تاريخ شفاهي بلوچستان چه شباهت‌ها و تفاوت‌هايي با تاريخ شفاهي ديگر استان‌هاي ايران دارد؟ مقاله حاضر بر آن است تا براساس ديدگاه‌هاي علمي و تجارب نويسنده در طراحي و اجراي طرح‌هاي متعدد تاريخ شفاهي در حوزه تاريخ اجتماعي و فرهنگي، توانايي، قابليت و ظرفيت‌هاي مكانيسم تاريخ شفاهي در تاريخنگاري معاصر و محلي بلوچستان در زمينه‌هاي مختلف تاريخ سياسي، تاريخ اقتصادي، تاريخ اجتماعي و تاريخ فرهنگي را به نمايش بگذارد و حوزه‌ها و موضوعات تاريخ شفاهي بلوچستان را معرفي كند. نكته آنكه، حوزه و موضوعات تاريخ اجتماعي، محور اصلي اين تحقيقات، و اجراي طرح‌هاي تاريخ شفاهي بلوچستان، ناظر بر نتايج و داده‌هاي تاريخي و جامعه‌شناختي بوده و حائز اهميت فراوان است.