ويژگي‌‌هاي زمين‌شناسي و كانه‌زايي كانسار مس تيپ مانتو دوه‌ياتاقي، شمال‌باختر ابهر

Geology and mineralization of the Daveh Yataqi Manto-type Cu deposit, NW Abhar

كانسار مس دوه‌ياتاقي در فاصله حدود 72 كيلومتري شمال‌باختر ابهر قرار داشته و بخشي از زيرپهنه طارم- هشتجين مي‌باشد. كانه‌زايي در كانسار دوه‌ياتاقي به‌صورت چينه‌كران درون واحدهاي توفي ائوسن رخ داده است. پهنه كانه‌دار داراي روند تقريبي خاوري- باختري با شيب حدود 60 تا 70 درجه به سمت شمال بوده و طولي حدود 200 متر و پهنايي بين 5/0 تا 3 متر دارد. دگرساني گرمابي شامل دگرساني‌هاي سيليسي‌، كلريتي،‌ كربناتي، ‌اپيدوتي‌ و زئوليتي مي‌باشد. دگرساني آرژيليك حاشيه پهنه كانه‌دار را احاطه كرده است. كالكوسيت اوليه، بورنيت، كالكوپيريت، پيريت و مس طبيعي، مواد معدني و كلريت، كوارتز، كلسيت، اپيدوت، زئوليت و كاني‌هاي رسي، مواد باطله در كانسار دوه‌ياتاقي مي‌باشند. كالكوسيت ثانويه، كووليت، مالاكيت، كوپريت و گوتيت كاني‌هاي برون‌زاد هستند. انواع بافت كانسنگ شامل دانه‌پراكنده، رگه- رگچه‌اي، بِرشي، بازماندي، پُركننده فضاي خالي، جانشيني، گل‌كلمي، اكسلوشن و فرامبوئيدال مي‌باشد. كانه‌زايي در كانسار دوه‌ياتاقي به چهار مرحله قابل تفكيك است. مرحله اول كانه‌زايي مربوط به فرايندهاي دياژنز اوليه بوده و طي آن پيريت‌هاي فرامبوئيدال با بافت دانه‌پراكنده درون واحدهاي توفي تشكيل شده است. مرحله دوم كانه‌زايي مربوط به فرايندهاي دياژنز تأخيري و دگرگوني تدفيني بوده و با حضور كاني‌هاي بورنيت، كالكوسيت اوليه، كالكوپيريت و پيريت با بافت‌هاي دانه‌پراكنده، رگه- رگچه‌اي، اكسولوشن، پركننده فضاي خالي و جانشيني مشخص مي‌شود. مرحله سوم يك مرحله عقيم بعد از كانه‌زايي است. اين مرحله با حضور رگه- رگچه‌هاي كوارتز- كلريت و كلسيت تأخيري شناخته مي‌شود. كانه‌زايي مرحله چهارم مربوط به فرايندهاي برون‌زاد مي‌باشد. ويژگي‌هاي كانسار مس دوه‌ياتاقي با كانسارهاي تيپ مانتو قابل مقايسه است.