«اسكندر»: از شاهنامه و اسكندرنامه در ادبيات حماسي ايران تا «الكساندر» در سينماي حماسي جهان

اسكندر مقدوني علاوه بر آنكه چهره‌اي معروف در تاريخ بشريت است، شخصيتي شناخته‌شده در ادبيات فارسي نيز هست. سرگذشت او از معدود داستان‌هاي تاريخي فراملّي است كه در ادبيات ايران به كرّات انعكاس داشته و گاه آنچنان با قصه‌ها و افسانه‌ها درآميخته كه رنگي الهي و اسطوره‌اي يافته است. از مهم‌ترين نمونه‌هاي حضور اين شخصيت در آثار فارسي، شاهنامه حكيم ابوالقاسم فردوسي و اسكندرنامه حكيم نظامي گنجوي است. از ديگر سو ماجراي اسكندر دستمايه‌اي ادبي است كه در طول تاريخ اذهان بسياري از نويسندگان و هنرمندان را به خود معطوف داشته و آثار متعددي پيرامون شخصيت او خلق گرديده است. از آن جمله فيلم سينمايي «الكساندر»[1] در ژانر حماسي است كه به داستان زندگي اسكندر از كودكي تا مرگ مي‌پردازد. اگرچه پرداختن به شخصيت اسكندر در ادبيات فارسي عجين با داستان‌پردازي‌ها و تخيلات شاعران و نويسندگان بوده است، اما مقايسه دو اثر بزرگ ادبيات ايران با آخرين محصول هنري سينماي جهان در اين موضوع، نكات قابل‌توجهي در رسيدن به منشأ تاريخي داستان افسانه‌اي اسكندر با خود دارد.