شاهنامۀ فردوسي و بازشناسي نقش زنان در شكل‌گيري هويت ملي و ايده اجتماعي ملي ايراني

شاهنامۀ فردوسي را برجسته‌ترين متن ادبي مي‌توان دانست كه به شرح اجتماعيات جامعۀ ايران در دوران تاريخي پرداخته است. مفهوم اجتماع ملي نيز در ساختار نظري عمدتاً با مفهوم ملت مورد تعريف قرار مي‌‌گيرد؛ ملت نيز متشكل از گروه‌ها و افراد قابل‌توجهي از مردم است كه در يك اجتماع، خودشان را به‌عنوان يك ملت تعريف مي‌كنند. بررسي روايات مندرج در شاهنامه نشان مي‌دهد كه بخش عمده‌اي از اين اثر به روايت تشكيل اجتماع ملي ايران و مفهوم هويت ملي پرداخته است. پژوهش حاضر كه به روش كيفي و با رويكرد تحليلي با جامعۀ آماريِ بررسيِ كنشگري‌هايِ زنان در شاهنامۀ فردوسي متناسب با محور موضوعيِ تشكيل اجتماع ملي ايران گردآوري شده است، قصد دارد به بررسي نقش زنان در شكل‌گيري ايده اجتماع ملي ايران بر اساس روايات مندرج در شاهنامۀ فردوسي بپردازد. بررسي‌هاي انجام شده در قالب استخراج كلان روايت‌هاي رفتاريِ زنان بر اساس متن شاهنامه نشان مي‌دهد كه بخشي از كنشگري‌هاي زنان در شاهنامه در جهت شكل‌گيري و تثبيت و تقويت هويت ملي بوده است؛ اين زنان بيشتر با كنشگري در حلقۀ اتصال نژادي و همچنين بازتوليد نسلي (ملت‌سازي) در فرآيند شكل‌گيري اجتماع ملي به نقش‌آفريني پرداخته‌اند؛ موضوعي كه نشان مي‌دهد زنان داراي عامليت غيرمستقل و غيرمستقيم در تشكيل اجتماع ملي بوده‌اند.