كاركرد آيين از ديدگاه ويكتور ترنر و هجويري

ويكتور ترنر، دين شناس برجسته بريتانيايي قرن بيستم كه به خاطر داشتن ذهن جستجوگر و ايده پرداز و پژوهش هاي ميداني اش، موفق شد انسان شناسي دين را از قلمرو علوم اجتماعي خارج كند و با مسائل زنده انساني درآميزد. او كه سال‌ها در ميان قبايل بدوي زامبيا زندگي مي‌كرد، تجربيات خود از زندگي و آيين‌هاي آنها را بر اساس نظريه‌هاي ابتكاري كه درباره دين و ماهيت آن‌ ارائه كرد. ديدگاه او درباره نمادها و قدرت دين در تغيير موقعيت هاي اجتماعي و تحليل عميق و روان شناختي او در اين زمينه توجه بسياري از محققان پس از خود را به خود جلب كرد. در بين انديشمندان مسلمان، ابوالحسن جلايي هجويري، عارف و محقق ديني قرن پنجم خراسان، به ويژه پيرامون آيين هاي مذهبي چون حج و سماع صوقيانه در كتاب مشهورش، كشف المحجوب ارائه نموده است. اين تحقيق بر مبناي روش توصيفي – تحليلي در پي بررسي تطبيقي كاركرد آيين از منظر ويكتور ترنر و هجويري است. از جمله مهمترين نتايج آن مي توان به اين اشاره كرد كه با وجود تفاوت در ديدگاه دو انديشمند، مي توان گفت كه مناسك از يك سو شرايطي را فراهم مي كنند كه موجب حفظ عقايد و باورهاي ديني و نيز انسجام جامعه مي شوند، و از ديگر سو زمينه تحول فرد و ايجاد لحظه مقدس براي او را فراهم مي آورند