مطالعه فنولوژيكي گياه شاهدانه (Cannabis sativa L.) در پنج اكوتيپ بومي ايران بر اساس درجه روز رشد (GDD)

گياه شاهدانه با نام علمي Cannabis sativa L. از تيره Cannabaceae يكي از مهمترين گياهان نهاندانه دو لپه اي است و به دليل داشتن پتانسيل توليد فرآورده ها، محصولات دارويي و صنعتي در برخي از كشورها از لحاظ اقتصادي بسيار با ارزش مي باشد. با توجه به اهميت بررسي مراحل نموي اندام هاي توليد مثلي براي حفظ گياهان، به ويژه گياهاني كه از نظر اقتصادي ارزش بالايي دارند، تحقيق حاضر در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در دانشگاه تهران. با دو تكرار به بررسي پنج اكوتيپ بومي ايران (P3, P7, P9, P13, P14) پرداخته شد. زمان آغاز گلدهي و گلدهي بر اساس سيستم كدگذاري مدياويليا به صورت ظهور در 50 درصد جمعيت در پايه هاي ماده بررسي شد. پس از پايان دوره گلدهي، صفات ارتفاع اولين گره متناوب و تعداد گره تا گل آذين اصلي در پايه هاي نر و ماده، همچنين ظهور اولين گل ماده در 50 درصد گياهان جمعيت و ظهور گل آذين ماده در 50 درصد گياهان جمعيت در پايه هاي ماده مورد بررسي قرار گرفت. بر اساس نتايج بدست آمده ارتفاع اولين گره متناوب (نر و ماده) و همچنين ظهور اولين گل ماده در 50 درصد گياهان جمعيت و ظهور گل آذين ماده در 50 درصد گياهان جمعيت در پايه هاي ماده در سطح احتمال يك درصد معني دار بود. به طوريكه بيشترين ارتفاع در اكوتيپ P3 به ميزان 78/119 سانتي متر و كمترين در اكوتيپ P9 (59/40 سانتي متر) يافت شد. بررسي اكوتيپ هاي شاهدانه براي زمان ظهور اولين گل ماده در 50 درصد گياهان جمعيت نشان داد كه اكوتيپ هاي P9 و P14 زودترين و اكوتيپ P3ديرترين زمان گلدهي را در بين اكوتيپ ها داشتند، اين در حالي بود كه ظهور گل آذين ماده در 50 درصد گياهان جمعيت نيز در اكوتيپ هاي P9 و P14 زودترين و اكوتيپ P7 ديرترين بود. اين تفاوت در بين اكوتيپ ها نشان دهنده تنوع و تفاوت ژنتيكي بين آنها بوده كه اهميت بالايي از نظر مطالعات اصلاحي و همينطور كشت در مناطق مختلف از نظر طول روز و فصل كشت دارد.