تركيبات اسانس هاي استخراج شده از الئو گم رزين باريجه و آنغوزه بومي ايران

باريجه (Ferula gummosa Boiss) و آنغوزه (F. assa-foetida L.) دو گياه چند ساله و مونوكارپيك، متعلق به خانواده چتريان هستند و به طور وحشي در ايران رشد مي كنند. آنغوزه يك گياه انحصاري ايران بوده و در دامنه هاي اغلب صخره اي و آهكي ارتفاعات نقاط مختلف استانهاي خراسان، يزد، اصفهان و هرمزگان پراكنش دارد. با اين وجود باريجه در ايران، افغانستان و آسياي مركزي پراكندگي داشته و عمدتا در ارتفاعات بالا رشد مي كند. هر دو گونه توليد شيرابه يا الئو گم رزيني (اسانس، صمغ و رزين) با بوي تند و خيلي قوي مي كنند كه در واقع اين شيرابه از بخش بالايي ريشه يا محل طوقه گياه استخراج مي گردد. در برخي از نقاط ايران مانند خراسان، كشاورزان از الئو گم رزين باريجه و آنغوزه به دليل بوي تند و زننده جهت دور كردن حشرات آفات از باغات و مزارع استفاده مي كنند. در طب سنتي ايراني از الئو گم رزين اين دو گونه جهت درمان بيماري هاي مختلف از جمله، سرماخوردگي، سرفه، مشكلات گوارشي، اسپاسم و عفونت استفاده مي شود. اسانس هاي استخراج شده از الئو گم رزين باريجه و انغوزه به روش تقطير با آب به ترتيب 9/7 و 7/10 درصد بودند. بر اساس آناليز GC–MS، در مجموع 37 تركيب از اسانس آنغوزه مورد شناسايي قرار گرفت كه در اين بين (Z)-sec-butyl propenyl disulfide با ميزان 43 درصد و (E)-sec-butyl propenyl disulfide با ميزان 4/34 درصد تركيبات اصلي اسانس بودند. همچنين در حدود 45 تركيب از اجزاي اسانس باريجه مورد شناسايي قرار گرفت كه در اين بين آلفا پينن، بتافلاندرن و بتا پينن تركيبات اصلي اسانس بودند.