بررسي جنبه هاي مختلف اسباب ووجوب ديه درحقوق موضوعه

اسباب و جوب ديه، جنايت عمدي، خطايي و مشابه خطاء(شبه عمد) مي باشديابه عبارت ديگرجنايت عمدي ،خطايي وشبه عمد بوده ،يعني گاهي جنايت عمدي است كه در صورت عمدي بودن جنايت، حكم شرعي قصاص است، اگر به عوض قصاص مصالحه به ديه نمايند، ديه واجب مي شود، ولي چون اين ديه از ناحيه شرع نيست و با مصالحه ميان جنايتكار و صاحبان خون واجب مي گردد اما اگر جنايت خطايي يا مشابه خطا باشد در شرع حكم به وجوب ديه گرديد كه جنايتكار بايد آن را بپردازد. جنايت خطايي همانند آنكه انسان تيري به طرف حيواني پر تاب مي كند آن تير به انساني اصابت مي كند يا اينكه تير را به طرف شخص معيني پر تاب مي كند آن تير به شخص ديگري بر خورد مي نمايد كه در حقيقت يا اصلاً قصد انساني را نداشته يا اينكه شخص مصدوم را مقصود نداشته است. جنايت شبه عمد يا مشابه خطا اين است كه قصد به فعل دارد، يعني مي خواهد بزند، اما يا چيزي مي زند كه غالباً كشنده نسبت و فعل را از روي دشمن انجام نمي دهد. يعني از روي دشمني نمي زند مثل اينكه بابت تربيت و ادب كردن مي زند و به گونه اي كه غالباً كشنده نيست ولي با اين زدن شخص كتك خورده مي ميرد. قاعده كلي در تشخيص جنايت عمدي از جنايت خطايي و مشابه خطا اين است كه در خيانت عمدي، مرتكب فعل و قصد دارد، مثل اين كه كشتن شخص معيني را قصد مي كند.